این تحقیق به هدف تبیین اعتبارسنجی حدیث در امور عقیدتی، بیان نقش حدیث در تأسیس، شکل گیری و تکمیل کلام امامیه تا پیدایش ماتریدیه به روش توصیفی- تبیینی تدوین شده است. با پژوهش در نصوص وارد از پیامبر(صلی الله علیه و اله) به دست می آید که سنگ بنای مسائل کلامی امامیه در زمان ایشان نهاده شد و حضرت در کنار ابلاغ وحی به تبیین مسائل اعتقادی می پرداختند. بعد از رحلت ایشان با توجه به گسترش اسلام، مسائل کلامی متعددی در زمینه های توحید، عدل، امامت و ... پدید آمد. معصومین (علیهم السلام) و شاگردان آن ها در دو دوره شکل گیری و تکمیل کلام امامیه به تبیین، توجیه و دفاع از تعالیم دینی از طریق آموزش، بیان عقیده صحیح، پاسخ گویی به سوال ها و شبهات به صورت فردی و جمعی، پیش بینی برخی بحران های اعتقادی و مواجهه به موقع با آن ها پرداختند. معصومین (علیهم السلام) با معرفی عقل به عنوان حجت باطنی به تبیین معارف دینی پرداختند و روش استدلال در آن مسائل را آموزش دادند. البته در برخی مسائل مانند نام و تعداد ائمه، رجعت، مباحث مربوط به توحید و معاد چاره ای جز بهره جویی از نص وجود ندارد. بهره جویی از نصوص برای اثبات امور عقیدتی نیز در عصر غیبت ائمه (علیهم السلام) جز در موارد یقینی روا نیست.