نام پژوهشگر: حمزه سوری‌نژاد

بررسی موقعیت یپرم خان در مشروطه ایران
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1394
  حمزه سوری نژاد   کاظم میقانی

واقعه مشروطه از مهم¬ترین حوادث تاریخ ایران است که تحت تاثیر عوامل داخلی و خارجی مختلفی به وقوع پیوسته است. مردم ایران در آن مقطع نه به صورت یک ملت بلکه رعیت حساب می¬شدند که قانون مشروطه تعریفی تازه از آنها به دست داد و شاخص بین مردم و حکومت محسوب ¬شد. با روی کار آمدن محمد علی شاه و به توپ بستن مجلس، نهال مشروطه ایران با خطر جدی مواجه گشت. ارمنیان که از ابتدای تاریخ ایران همواره همراه نژادی ایرانیان بوده و در صفحه ها و عرصه ها تاریخ ایران به صورت¬های متنوع حضور داشتند ، این بار هم در مشروطه، البته به شکل سازمان¬یافته¬تر و فعال¬تری حضور پیدا کردند. ارمنیان که تحت ظلم و ستم روس¬ها و عثمانی¬ها قرار داشتند و مدام از جانب این دو حکومت مورد تعرض قرار می-گرفتند، دست به تشکیل احزاب انقلابی زدند و احزب داشناک و هونچاک را تشکیل دادند. وقوع مشروطه ایران انگیزه احزاب ارمنی را در حمایت از مشروطه ایران بالا برد و آنان در مقاومت تبریز به کمک انقلابیون آمدند. از میان ارمنیان، یپرم¬خان که وابسته به حزب داشناک بود و علیه تزاریسم و فئودالیسم جنگیده بود، جایگاه ویژه¬ای در مشروطیت ایران را عهده دار شد. او به مشروطه خوهان گیلانی پیوست و با دیگر فداییان ارمنی در فتح تهران و قزوین نقش تعیین کننده¬ای را ایفا کردند. ریاست نظمیه تهران، سرکوب شورش¬های مخالفین مشروطه از دیگر اقدامات این مرد انقلابی است.