نام پژوهشگر: عاتکه‌سادات ترحمی

سنتز، مطالعات نظری، طیفی و ساختاری ترکیب های جدید فسفرآمید دارای اسکلت های c(o)nhp(o) و p(o)(n1)(n2)(n3) و استفاده از آن ها به عنوان لیگاندهای اکسیژن دهنده در تهیه کمپلکس های جدید
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده علوم پایه 1392
  عاتکه سادات ترحمی   مهرداد پورایوبی

در این پژوهش، 58 ترکیب متنوع فسفر آمیدی متعلق به دسته های مختلف زیر تهیه شده اند: n-کربونیل فسفریک تری آمیدها با اسکلت های c(o)nhp(o)[nh(c)]2 و c(o)nhp(o)[n(c)(c)]2، نمک آمیدو فسفات با اسکلت –c(o)nhp(o)[n(c)(c)]o، فسفریک تری آمیدها با اسکلت p(o)(n1)(n2)(n3) n1 = n2 = n3]، n1 = n2 ≠ n3 و [n1 ≠ n2 ≠ n3، آمیدو پیرو فسفات ها با اسکلت [n]2p(o)op(o)[n]2، کمپلکس های آلی قلع- فسفریک تری آمید با اسکلت های sn―o═p[nhc(o)][n(c)(c)]2 و sn―o═p(n1)(n2)(n3) [n1= n2≠ n3]، کمپلکس های آلی قلع و کاتیون های فلزات واسطه با لیگاندهای فسفریک تری آمید حاوی اسکلت m―o═p(n1)(n2)(n3) [n1 = n2= n3]، و کمپلکس کی لیت mn(ii) با لیگاند آمیدو پیرو فسفات حاوی قطعه mn[(n)2p(o)op(o)(n)2]. آزمایش های بلورنگاری پرتو x (برای 56 ترکیب) و طیف های مادون قرمز (برای 58 ترکیب)، جرم و رزونانس مغناطیسی هسته (برای برخی از ترکیب ها) ثبت شده اند. روش های ساده برای سنتز و خالص سازی ترکیب ها طراحی و استفاده شده اند. تعدادی از ساختارهای مطالعه شده در این کار، نخستین ساختارها و یا ساختارهای به ندرت گزارش شده در میان ترکیب های هم خانواده خود هستند. به عنوان مثال، نخستین فسفریک تری آمید غیر حلقوی با سه گروه آمیدی متفاوت، نخستین کمپلکس پنج کئوردینه آلی قلع با اسکلت sn―o═p[n(c)(c)]3، نخستین کمپلکس آلی قلع با اسکلت sn―o═p[n(c)(c)][nh(c)]2 و نخستین کمپلکس کی لیت آمیدو پیرو فسفات mn(ii) با قطعه mn―o{p(o)[nh(c)]2}2 گزارش شده اند. به علاوه، کمپلکس های جدید با یک قطعه m―o═p(n)3 (m = mn(ii)، fe(iii)، co(ii) و cu(ii))، مطالعه شده در اینجا، در میان کمپلکس های به ندرت گزارش شده، با اسکلت و کاتیون های فلزی ذکر شده، هستند. همچنین، بررسی های تجربی و نظری، به شرح زیر، در این پروژه انجام شده اند: (1) بررسی مسیر شکسته شدن توسط آزمایش های جرم و نیز، مطالعه ثابت های جفت شدن 13c–31p، 1h–31p، 13c–19f، 1h–19f، 1h–117/119sn و 13c–117/119sn توسط آزمایش های رزونانس مغناطیسی هسته؛ (2) مطالعه قدرت های پیوند هیدروژنی n―h…o بر پایه موتیف های حلقوی متفاوت در فسفریک تری آمیدها شامل قطعه c(o)nhp(o)، توسط جستجو در پایگاه داده های ساختاری کمبریج، و ارزیابی اثر پیوند هیدروژنی n―h…o روی فرکانس های ارتعاشی گروه های درگیر در پیوند هیدروژنی؛ (3) دسته بندی فرکانس های کششی p═o، c═o و n―h در طیف های مادون قرمز n-کربونیل فسفریک تری آمیدها؛ (4) مطالعه نظری پیوندهای هیدروژنی n―h…o (ماهیت الکترونی و هندسی) در n-کربونیل فسفریک تری آمیدها توسط تحلیل های اوربیتال پیوند طبیعی (nbo) و اتم در مولکول (aim)؛ (5) تجزیه و تحلیل پایگاه داده ها برای زاویه های پیوندی c―n―c و p―n―c در اتم نیتروژن نوع سوم از n-کربونیل فسفریک تری آمیدها با یک قطعه c(o)nhp(o)[n(c)(c)]2؛ (6) مطالعه برهم کنش های بین مولکولی توسط تجزیه و تحلیل سطح هیرشفلد در فسفرآمیدها و کمپلکس های آلی قلع-فسفر آمید؛ (7) تجزیه و تحلیل ظرفیت پیوند برای پیوندهای هیدروژنی n―h…o در فسفریک تری آمیدها و پیوندهای m―o═p در کمپلکس های مرتبط؛ (8) تجزیه و تحلیل پایگاه داده های ساختاری کمبریج برای برخی ویژگی های ساختاری، از قبیل طول پیوندهای p═o و میزان مسطح بودن حلقه های کی لیت در کمپلکس های کی لیت آمیدو پیرو فسفات با حلقه های کی لیت شش عضوی و قطعه های c(o)nhp(o)، (x)np(o) x] = c(o)، c(s)، s(o)2 و [p(o) و o[p(o)(n)2]2.