نام پژوهشگر: اکبر نورستهنیا
سمرقند واله اکبر نورسته نیا
فناوری نانو به¬عنوان علم کار کردن با کوچکترین ذرات، فناوری نوینی است که طی دهه¬های اخیر سبب بهبود سیستم¬های کشاورزی شده است. استفاده از کودهای نانوکلاته به¬جای کودهای مرسوم باعث می¬شود عناصر غذایی کود به¬تدریج و به¬صورت کنترل شده در تمام طول فصل رشد گیاه در خاک آزاد شوند. فرآورده¬های نانو شامل مخلوطی از ذره¬هایی با ابعاد بین 1 تا 100 نانومتر هستند در نتیجه با کاهش نسبت سطح به حجم می¬توانند خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مواد اولیه خود را تغییر دهند و عملکرد سریع¬تری نسبت به فرآورده¬های غیر نانو داشته باشند. تنش خشکی یکی از تنش¬هایی است که کاهش عملکرد را در مزارع توتون موجب می¬شود. کودهای پتاسیم¬دار نقش مهمی در ارتقای کیفیت توتون دارند. با توجه به نقش¬های مهمی که عنصر پتاسیم در گیاهان بر عهده دارد، در شرایط تنش خشکی میزان بالای این عنصر در گیاه اثرات منفی ناشی از تنش را کاهش می¬دهد. در این تحقیق تنش خشکی توسط پلی اتیلن گلیکول با غلظت 20% اعمال شد. 48 ساعت پس از اعمال تنش، تیمار توسط نانو کلات پتاسیم در سه غلظت، طی 9 روز انجام گرفت و تغییرات مقدار پرولین، پروتئین کل، رنگیزه¬های فتوسنتزی، مالون دی آلدهید، فنول و محتوای داخلی پتاسیم برگ اندازه¬گیری و نتایج از طریق نرم¬افزار آماری spss محاسبه و گزارش شد. نتایج به-دست آمده نشان داد که افزایش دوره تیماردهی توسط نانو کلات پتاسیم و استفاده از غلظت¬های بالاتر آن موجب بهبود اثرات مخرب ناشی از تنش خشکی در برخی از پارامترهای اندازه¬گیری شده در برگ گیاه توتون شد. استفاده از نانو کلات پتاسیم مقادیر پرولین، مالون دی آلدهید و فنول که از نشانه¬های وجود تنش خشکی هستند را کاهش داد. همچنین باعث افزایش سنتز پروتئین، کاروتنوئیدها و کلروفیل¬ها شد، به¬جز در کلروفیل a که شروع تیماردهی با نانو کلات پتاسیم باعث کاهش مقدار آن در چین اول شد که احتمالا به¬دلیل کوتاه بودن زمان تیماردهی در چین اول، گیاه فرصت کافی برای جبران کاهش کلروفیل را نداشته است.
ملیحه فرجادی اکبر نورسته نیا
پتاسیم یکی از عناصری است که نقش مهمی در افزایش عملکرد کمی و کیفی توتون دارد. تغذیه صحیح توتون پیش نیاز به دست آوردن محصول با کیفیت و کمیت بالا و بازارپسندی مناسب می¬باشد. تامین محیط تغذیه¬ای مناسب، از جمله پتاسیم یکی از مهمترین فاکتورها در مدیریت محصول می¬باشد. خشکی یکی از مهمترین عواملی است که بر خصوصیات کیفی توتون تاثیر گذار است. تعیین تحمل نسبی به خشکی در گیاهان زراعی و از جمله توتون از اهمیت ویژه¬ای برخوردار است. لذا بارزیابی ژنوتیپ¬ها و ارقام متحمل از هر گیاه، می¬توان آن¬ها را با اطمینان بیشتری درمناطق خشک و نیمه خشک کاشت. در این تحقیق تنش خشکی توسط پلی اتیلن گلیکول با غلظت 20% اعمال شد. 48 ساعت پس از اعمال تنش، تیمار توسط نیترات پتاسیم در سه غلظت، طی 9 روز انجام گرفت و تغییرات مقدار پرولین، پروتئین کل، رنگیزه¬های فتوسنتزی، بتاکاروتن،آنتوسیانین، مالون¬دی¬آلدهید، فنل، فلاونول، فلاونوئید، قندهای محلول و پتاسیم برگ اندازه¬گیری و نتایج از طریق نرمافزار آماری spssمحاسبه و گزارش شد. با توجه به نتایج به دست آمده در این بررسی، میتوان اظهار داشت که گیاه توتون در مواجهه با تنش خشکی سعی در حفظ فشار اسمزی خود دارد و این کار را با افزایش اسمولیت¬هایی از جمله پرولین و قندهای محلول و تجمع پتاسیم انجام می¬دهد که به حفظ فشار و تورژسانس سلول¬های گیاه کمک می¬کنند. از آنجایی که تنش خشکی باعث ایجاد تنش اکسایشی در گیاه توتون شده و تولید rosها را افزایش داده، و از آنجایی که دفاع آنتی-اکسیدانی کارآمد، گام اساسی در تحمل به خشکی محسوب می¬شود، گیاه توتون با افزایش آنتی¬اکسیدان¬های غیر آنزیمی از جمله افزایش ترکیبات فنلی از جمله آنتوسیانین و فلاونوئید و فلاونول و بتاکاروتن به تنش خشکی پاسخ داد. نتایج بدست آمده، نشان داد که کاربرد نیترات پتاسیم به خصوص غلظت 15 میلی¬مولار نسبت به غلظت=های 10 و 5 میلیمولار به طور محسوس¬تری توانسته برخی از اثرات مضر تنش همچون کاهش رنگیزه¬های فتوسنتزی و پروتئین را بهبود ببخشد. و همچنین نیترات پتاسیم توانسته سطوح mda و بتاکاروتن را به سطح معادل با مقادیر آن در گیاهان کنترل برساند و با افزایش پروتئین تا حدودی اثرات مخرب ناشی از تنش خشکی را بکاهد.