نام پژوهشگر: سعید امجدی
سعید امجدی فرشته نعیم پور
سورفاکتانت ها مواد فعال سطحی می باشند که در صنایع مختلف از جمله آرایشی و بهداشتی ، کاغذسازی، رنگ سازی، غذایی ، نفت و نساجی کاربرد دارند. امروزه به کمک زیست فناوری گروه جدیدی از مواد فعال سطحی که توسط میکروارگانیسم ها تولید می شوند، معرفی شده اند که اصطلاحا بیوسورفاکتانت نامیده می شوند و دامنه گسترده ای از میکروارگانیسم های تولید کننده این ترکیبات دو قطبی که قادر به کاهش کشش سطحی می باشند، شناسایی شده اند. بیوسورفاکتانت ها نسبت به انواع شیمیایی خود، مزیت های بسیاری از جمله سمیت کمتر، تخریب زیستی آسان تر و سریعتر، تنوع بیشتر، سازگاری بهتر با محیط زیست، قدرت تولید کف بالا و توانایی سنتز از منابع ارزان قیمت و تجدیدشدنی دارند. در این پژوهش ابتدا از خاک های آلوده به نفت اطراف پالایشگاه تهران نمونه برداری شد. نمونه ها تحت شرایط استریل به آزمایشگاه انتقال و در محیط کشت اختصاصی باکتری های تجزیه کننده نفت قرار داده شدند. به این ترتیب غنی سازی و بعد از آن جداسازی و خالص سازی میکروارگانیسم های موجود در نمونه صورت گرفت. به منظور بررسی توانایی تولید بیوسورفاکتانت توسط میکروارگانیسم های جداشده ، روشهای مختلفی مانند بررسی فعالیت همولیتیک، روش فروپاشی قطره، تکنیک گسترش روغن، فعالیت امولسیفیکاسیون و اندازه گیری کشش سطحی مورد استفاده قرار گرفتند. از نمونه های خاک تهیه شده، 17 سویه جدا و خالص سازی شد که در 9 سویه حداقل دو تست غربالگری بیوسورفاکتانت مثبت بود. 3 مورد از این 9 سویه قادر به بیشترین کاهش کشش سطحی بعنوان بهترین معیار تولید بیوسورفاکتانت بودند که از میان آنها با توجه به نتایج تست های دیگر غربالگری، سویه gsi(2) بعنوان بهترین سویه تولید کننده بیوسورفاکتانت انتخاب شد. کشت این سویه در محیط نمک های معدنی محتوی 2 درصد گلوکز بعنوان منبع کربن، باعث کاهش کشش سطحی محیط کشت از 75 mn/m به 35mn/m می گردد. میزان بیوسورفاکتانت تولیدی نیز 24/1 گرم بر لیتر و وزن خشک توده سلولی بدست آمده 47/2 گرم بر لیتر می باشد. در انتها با استفاده از روش آماری تاگوچی، تاثیر مقادیر مختلف اجزای محیط کشت از جمله گلوکز، نیترات، فسفات، آهن و گازوئیل بر تولید محصول بررسی شد.