با آغاز نهضت مشروطه، میان دو جناح دینی مناظره¬ای اصولی – فقهی در باب برخی از مفاهیم مدرن سیاسی همچون قانون اساسی ، وکالت و مساوات در می¬گیرد. اما با کودتا و آغاز دیکتاتوری رضاخان، آن تحول درون زایی که در علوم روش¬مند قدیمه شروع شده بود با مانع مواجه می¬شود و نحوی از تفکر غیر روشمند و شبه ایدئولوژیک در فضای اندیشه سیاسی رواج می¬یابد . در چنین بستری است که آیت الله بروجردی و جمعیت فدائیان اسلام به قرائت و ادراک امر دینی – سیاسی می¬پردازند . در این پایان نامه با به کار گیری روش پدیدارشناسی از رهگذر تحلیل حالت آگاهی و تصاویر ذهنی آیت الله بروجردی و آقای نواب صفوی – بنیانگذار جمعیت فدائیان اسلام – نشان داده می شود که آنها امر دینی- سیاسی را به چه نحو ادراک کرده و تقابل و تعامل اندیشه سیاسی آنها چگونه بوده است . در واقع زمینه و زمانه¬ای که آیت¬الله بروجردی و جمعیت فدائیان اسلام در آن به تفکر، ادراک و عمل پرداختند، به خصوص بر ساخته¬ی نهضت مشروطه و نیز کودتا و قدرت¬گیری رضاخان بود. همچنین عامل اصلی اختلاف اندیشه و عملکرد سیاسی آیت¬الله فقید و فدائیان نهایتاً به علوم روشمند حوزوی و نحوه¬ی ادراک امور دینی – سیاسی در چهارچوب یا خارج از چهارچوب این علوم مربوط می¬شد .