عمر ابوریشه (1908-1990م.) یکی از شاعران معاصر سوری است که شعرش آینه ی تمام نمای آزادی انسان معاصر است. اشعار او درباره ی آزادی را می توان به سه بخش آزادی انسانی و بشری، آزادی سیاسی و آزادی اجتماعی تقسیم کرد. کرامت انسانی، اسیر تن نبودن، دوری از طمع، غفلت، دنیاپرستی، مادّیگرایی و ... آزادی های انسانی و بشری در شعر ابوریشه هستند. امّا ابوریشه شاعری سیاسی است و حجم زیادی از شعر خود را در راستای آزادی وطن و مبارزه با استعمار سروده است. شیوه ی او در آزادی وطن مقایسه ی گذشته ی درخشان آن با ذلّت و خواری امروز است، وی همچنین با افتخار به گذشته ی درخشان عرب و اسوه های رشادت و مردانگی صدر اسلام، تشویق جوانان انقلابی، تمجید شهیدان راه وطن و ستایش آزادی و آزادگان، به دنبال رهایی وطن از دست استکبار است. علاوه بر آزادی سوریه، شاعر با شناساندن چهره ی واقعی صهیونیسم، توبیخ مردم و رهبران مزدور، دعوت به اتّحاد و همدلی، تقدّس فلسطین، ستایش سرباز فدایی، مژده ی آزادی و ... برای آزادی فلسطین نیز تلاش می کند. ابوریشه در زمینه ی آزادی اجتماعی عامل مشکلات اجتماعی همچون فقر و عقب ماندگی، گسترش فحشا، ایجاد فاصله ی طبقاتی و فرهنگی را استعمار معرّفی می کند و به همین خاطر بُعد سیاسی شعر او بر بعد اجتماعی آن غالب است. دفاع از یتیم و طبقه ی زحمتکش، مسأله ی زن و تلاش برای از بین بردن موانع آزادی و بالا بردن ارج و قرب او در جامعه، بخش دیگری از آزادی اجتماعی در شعر ابوریشه است. شاعر بخشی از آزادی خواهی خود را با زبان رمز بیان می کند که شامل هر سه نوع آزادی است. رمزهایی که ابوریشه برای آزادی انتخاب می کند، بیشتر برگرفته از طبیعت صامت، همچون کوه اورست، طلل و ... طبیعت زنده از جمله پرندگانی مثل بلبل، عقاب، پروانه، پرنده غمگین و ... است.

مسأله ی فلسطین، تأثیر بسزایی بر احساسات و عواطف شاعران مسلمان گذاشت. آنها با استعداد شعری خویش توانستند این فاجعه وپیامد های آن را در سروده های خود بازتاب دهند. شاعران اردنی بر حسب مسؤولیت خویش وقایع فلسطین را در اشعارشان منعکس کرده اند. یوسف العظم (1931-2007م) از شاعران معاصر اردنی است که فلسطین، قدس و مسائل مربوط به آن، موضوع اصلی اشعار وی به شمار می آید و بخاطر اهتمام ویژه ی او به قدس و مقدسات آن، به <شاعر ا لأقصی> ملقب شده است. شاعران متعهد ایرانی نیز از این موضوع چشم نپوشیده و در سروده های خود اشغال فلسطین، قدس و مشکلات مردم آن سرزمین را بیان کرده اند. محمود شاهرخی(1306-1388) از شاعران پایداری ایران است که سروده های متعددی در مورد فلسطین و قدس از خود بر جای گذاشته است. در این پژوهش که به روش توصیفی، تحلیلی انجام می شود، پس از نگاهی به اوضاع فلسطین، زمانه و زندگی فردی و ادبی یوسف العظم و محمود شاهرخی؛ تأثیر مسأله ی فلسطین بر شعر این دو شاعر و شباهت ها و تفاوت های آن و نیز ویژگی های ادبی این سروده ها بررسی می شود. مهمترین یافته های این تحقیق نشان می دهد که یوسف العظم و محمود شاهرخی بر حسب مسؤولیت اسلامی و انسانی خویش، توانستند این فاجعه و مشکلات ناشی از آن چون آوارگی وکشتار مردم را در اشعار خود بیان کنند. این دو شاعر نیز در سروده های خود مردم فلسطین را به مبارزه و مقاومت و عدم سازش با دشمن فرا می خوانند و پیروزی نهایی و آینده ی روشن را برای آنها امید دارند.

موضوع زن یکی از موضوعات مهمی است که بیشتر شاعران از دیرباز بدان پرداخته اند جز آنکه پیشینیان غالباً آن را در قالب غزل بیان نموده و معاصران، موضوعات اجتماعی مرتبط با آن را بدان افزوده اند.شوقی به عنوان یک شاعر عرب و بهار به عنوان یک شاعر پارسی از جمله کسانی هستند که در دوره ی معاصر به موضوع زن و جایگاه اجتماعی او در شعر خود پرداختند. این دو شاعر اصلاح گر اجتماعی، دوستدار فعالیت های زن و خواهان رهایی وی از قید و بند های نابجای اجتماعی و سنت های غلط و خواهان حضور او در جامعه هستند.در این پژوهش که به روش توصیفی، تحلیلی است، تلاش شده است تا ضمن تحلیل اشعار شوقی و بهار که به موضوع زن مربوط است، دیدگاه این دو شاعر در مورد زن و جایگاه اجتماعی او مورد بررسی قرار گرفته و دیدگاه های آن دو در این خصوص مقایسه شود. یافته های این پژوهش بیانگر این است که دو شاعر، دیدگاه‎های مشترکی در مورد زن و جایگاه اجتماعی او از جمله: آزادی زن در انتخاب همسر، آموزش، فعالیت وی در جامعه و... داشته و با شروع عصر نهضت و بیداری، به عنوان دو شاعر اصلاح گر جامعه، بدان پرداخته اند.