صور خیال ( تشبیه ، استعاره ، مجاز ، کنایه ) ابزاری است که شاعر، برای انتقال تصاویر ذهنی خود به دیگران از آن بهره می گیرد . میزان استفاده از این تصاویر – که زاییده ذهن شاعر است – و اینکه به کدام یک از این عناصر توجه بیشتری داشته بستگی به تجربیات شخصی ، محیط جغرافیایی ، اجتماعی ، سیاسی و ذوق و استعداد او دارد ؛ گاهی نیز عوامل بیرونی و وقایع سیاسی و تاریخی ( نظیر جنگ ) ، تأثیر غیر قابل انکاری بر این تصاویر می گذارد . هر یک از تصاویر ، بیانگر حالت یا صفتی است که زبان تصویری شاعر آن را می سازد ؛ شاعری که با طبیعت ارتباط و پیوند بیشتری داشته باشد در ارائه این تصویرها نیز از جلوه ها و مظاهر طبیعی الهام می گیرد و تصویرهای خیال انگیز شعرش محسوس تر و روشن تر است و به عکس ، آنکه ارتباط و پیوندی با طبیعت ندارد و بیشتر با جهان درون خویش در تعامل است ، عناصر سازنده شعر وی معنوی ، انتزاعی و پیچیده تر است . بدین سبب ، تحلیل و بررسی این صورت های خیال انگیز ، کلام ، هنر ، خلاقیت ، نوآوری و حتی جهان بینی شاعر را به ما می نمایاند . در این تحقیق پژوهنده سعی دارد آثار « قیصر امین پور » و « نصرالله مردانی » را که از شعرای برجسته معاصر به ویژه ادبیات انقلاب و شعر دفاع مقدس هستند، از جهت سیر تحول صور خیال بررسی کرده و تأثیر عوامل محیطی را در ادوار مختلف در شعر آنها تحلیل نماید : با توجه به اینکه « جنگ و دفاع مقدس » تأثیری غیر قابل انکار بر ادبیات معاصر – به ویژه شعر – گذاشت ، در این تحقیق محقق به بررسی تأثیر دفاع مقدس و جنگ – به عنوان یکی از مهم ترین عوامل موثر بر شعر این دو شاعر – نیز می پردازد و در عین حال شواهدو نمونه های دریافت شده در آثار این دو شاعر را نقد و تحلیل می نماید . درپایان نیز پژوهنده سعی دارد تصاویر شعری این دو شاعر را از جنبه های مختلف با هم مقایسه نموده ، جایگاه شعر هر یک را در ادبیات معاصر شناسایی نماید .