نام پژوهشگر: سمانه رئوف یزدینژاد
سمانه رئوف یزدی نژاد علی سرافراز یزدی
در بخش اول تجربی، روش کارآمد و ارزان قیمت شبه میکرو استخراج مایع- مایع همراه با کروماتو گرافی مایع با کارآیی بالا-آشکارسازuv، به منظور خالص سازی و استخراج همزمان دو ویتامین a و e در نمونه های شیر خشک فرموله نوزاد ارائه شده است. ابتدا مرحله صابونی کردن نمونه ها و پس از آن مرحله استخراج با استفاده از یک بالن ژوژه 5 میلی لیتری انجام می پذیرد. برای استخراج، 4.5 میلی لیتر از نمونه صابونی شده به ظرف استخراج (بالن ژوژه) منتقل و سپس 300 میکرولیتر حلال آلی به وسیله یک میکروسرنگ به آرامی به سطح محلول صابونی شده که در گردن بالن ژوژه قرار گرفته، اضافه می گردد. سر بالن ژوژه بسته و محلول در طول استخراج به وسیله یک همزن مغناطیسی به هم زده می شود. بعد از اتمام زمان استخراج مقدار مشخصی از فاز آلی به درون همان میکروسرنگ کشیده شده و سپس تا نزدیک خشک شدن تبخیر می گردد. باقیمانده در مقداری متانول حل و برای تجزیه نهایی به hplc تزریق می شود. عوامل موثر بر دو مرحله صابونی کردن و استخراج مورد بهینه سازی قرار گرفت. تحت شرایط بهینه، روش پیشنهادی از تکرارپذیری خوب (5.1-3.9 %rsd)، دامنه خطی وسیع (80-0.006 و 400-0.1 میکروگرم بر میلی لیتر به ترتیب برای ویتامین a و e ) و حد تشخیص پایین (0.003 و 0.08 میکروگرم بر میلی لیتر به ترتیب برای ویتامین a و e) برخوردار است. در بخش دوم تجربی، روشی حساس، ساده، و کم هزینه جهت مشتق سازی و استخراج همزمان ید از نمونه های شیر با استفاده از میکرواستخراج فاز مایع با هالوفیبر و با به کارگیری دستگاه کروماتوگرافی گازی و آشکارساز ربایش الکترونی ارائه شده است. در ابتدا یون های یدید تحت شرایط اسیدی و در حضور یک اکسیدان به ید آزاد تبدیل می شوند. ید آزاد شده با 3-پنتانون موجود که قبلاً به عنوان عامل مشتق ساز به محلول نمونه افزوده شده، واکنش داده و تولید 2-یدو-3-پنتانون می کند. این ترکیب به درون فاز آلی 1-اکتانول که درون خلل و فرج حفره مرکزی هالو فیبر قرار گرفته، استخراج می شود. انتخاب حلال آلی به صورت تک متغیره انجام و دیگر پارامترهای موثر بر مشتق سازی و میکرواستخراج با به کارگیری یک آرایه ارتوگونال تاگوچی l 16 مورد مطالعه قرار گرفت. تحت شرایط بهینه حد تشخیص 0.5 نانوگرم بر میلی لیتر، دامنه خطی 2000-1 نانوگرم بر میلی لیتر و انحراف استاندارد نسبی 4.6 % (n=5) به دست آمد. نهایتاً روش پیشنهادی با موفقیت در اندازه گیری میزان ید موجود در نمونه های حقیقی شامل شیر خشک فرموله نوزاد و شیر گاو با بازیابی نسبی قابل قبول (110.5-99.8 %) به کار گرفته شد.در بخش سوم تجربی، روش میکرواستخراج فاز مایع با غشای هالوفیبر و تقویت شده با سورفکتانت در ترکیب با کروماتوگرافی مایعی و آشکارساز ماوراء بنفش به منظور استخراج و اندازه گیری ملامین در نمونه های خاک به کار گرفته شد. در ابتدا سدیم دو دسیل سولفات (sds) به محلول نمونه با 1.9 ph اضافه می شود، تا بتواند با ملامین پروتونه شده در محیط اسیدی، یک زوج یون هیدروفوبیک تشکیل دهد. سپس زوج یون ملامین- دودسیل سولفات (mel-ds) از فاز آبی از طریق منافذ غشای هالوفیبر که با فاز آلی خیسانده شده بود، به درون فاز آلی درون حفره مرکزی هالوفیبر استخراج می شود. بعد از استخراج، فاز آلی اکتانولی غنی شده از آنالیت مجدداً به درون سرنگ کشیده شده و برای تجزیه به دستگاه hplc تزریق می شود. در آزمایشات مقدماتی از روش تک متغیره به منظور انتخاب حلال آلی بهینه استفاده گردید. سپس در مرحله غربال گری، سایر فاکتورهایی که ممکن بود بر راندمان استخراج تأثیرگذار باشند، با استفاده از طراحی فاکتوریال جزئی بررسی شدند. در مرحله بعد، طراحی ساختار مرکزی با هدف بهینه سازی فاکتورهای مهمی که بر راندمان استخراج اثر می گذارند، به کار گرفته شد. تحت شرایط بهینه روش از نظر کمی مورد ارزیابی قرار گرفت. حد تشخیص، انحراف استاندارد نسبی و محدوده خطی به ترتیب 0.005 میکروگرم بر میلی لیتر، % 4.0 و 8-0.01 میکروگرم بر میلی لیتر به دست آمد. کارایی روش در استخراج ملامین از نمونه های خاک با توجه به فاکتورهای بازیابی نسبی به دست آمده (%109-95) قابل قبول بود. در بخش آخر تجربی، از نانو ذرات مغناطیسی پوشش داده شده با همی مایسل هایی از تترادکانوات به عنوان ذرات جاذب و اندازه گیری با دستگاه کروماتوگرافی مایعی – اسپکترومتری جرمی به منظور خالص سازی و استخراج بیس فنول آ (bpa) از نوشیدنی های غیر الکلی استفاده گردیده است. هدف از این کار ارائه یک روش ساده ، سریع و ارزان قیمت برای ارزیابی میزان رویارویی یک فرد مصرف کننده هر یک از این نوشیدنی های پر مصرف با این آلاینده بوده است. ذرات جاذب به راحتی بوسیله مخلوط کردن نانو ذرات مغناطیسی آهن تجاری با تترادکانوات در دمای 85 درجه سانتیگراد و به مدت 30 دقیقه پوشش داده می شوند. روش خالص سازی و استخراج شامل هم زدن 3 میلی لیتر از محلول نمونه با 200 میلی گرم از ذرات mnps پوشش داده شده با تترادکانوات به مدت 20 دقیقه، جداسازی ذرات جاذب با استفاده از یک آهن ربای nd-fe-b و سپس شویش جاذب و استخراج bpa با استفاده از متانول است. راندمان استخراج در محدوده غلظتی 0 تا 1 مولار از نمک و همچنین ph بین 4 تا 9 تغییری نمی کند .bpa استخراج شده نهایتاً به وسیله کروماتوگرافی مایعی- اسپکترومتری جرمی با منبع یونیزاسیون الکترواسپری مورد تجزیه قرار می گیرد. اندازه گیری های کمی به روش کالیبراسیون استاندارد داخلی و با استفاده از bpa نشاندار با 13c انجام پذیرفت. حد اندازه گیری کمی روش 0.03 نانوگرم بر میلی لیتر به دست آمد که از غلظت های گزارش شدهbpa در نوشیدنی های غیر الکلی (3.4-0.1 نانوگرم بر میلی لیتر) بسیار کمتر است. روش پیشنهادی برای اندازه گیری میزان bpa در نمونه های متفاوت نوشیدنی که از سوپرمارکت های مختلف جنوب اسپانیا تهیه شده بود، به کار گرفته شد و میزانbpa موجود در آنها بین (1.08-0.066 نانوگرم بر میلی لیتر) اندازه گیری شد. میزان بازیابی بوسیله spike نمونه ها در سطح غلظتی 0.33 نانوگرم بر میلی لیتر بین 105-91 % و با انحراف استاندارد نسبی 8-3 % به دست آمد.