نام پژوهشگر: پول وان دن برینک
جابر اعظمی اصغر عبدلی
به توانایی یک اکوسیستم در حفظ یک جامعه پایدار که شامل ترکیب، تنوع و عملکرد سازمانی موجودات زنده است، یکپارچگی اکولوژیک گفته میشود. شاخصهای یکپارچگی اکولوژیک، تصویری از تغییرات محیط زیست را در بازه زمانی نسبتاً طولانی نشان میدهند که باید برای مدیریت دقیقتر اکوسیستم استفاده شوند. هدف از این مطالعه سنجش کارایی متداولترین شاخصهای اکولوژیک، برای ماهیان و بزرگ بیمهرگان آبی در ارزیابی رودخانهی تجن است. ماهیان و بزرگ بیمهرگان آبی به ترتیب با استفاده از تور ماهیگیری ایستایی و دستگاه نمونهبردار سوربر در 17 ایستگاه در فصل پاییز سالهای 1392 و 1393 نمونهبرداری شد. تجزیه و تحلیلهای آماری با نرمافزارهای excel, spss, past و r انجام گردید. در سال اول و دوم به ترتیب تعداد 2416 و 2209 قطعه ماهی صید شد. تعداد کل افراد بزرگ بیمهرگان آبی برای سال اول و دوم به ترتیب 7098 و 6016 شمارش گردید. نتایج آزمون تحلیل تطبیقیِ قوسگیری شده قزلآلای خال قرمز و سس ماهی کورا، به عنوان گونههای شاخص منطقه برای آبهای پاکیزه تایید میکند. آزمون تحلیل تطبیقی متعارف، به ماهیان و بزرگ بیمهرگان آبی در ارزیابی یکپارچگی اکولوژیکی رودخانه، امتیاز مشابهی داد. میزان اکسیژن محلول و دمای آب، بیشترین نقش را در توزیع ماهیان داشتند در حالی که در توزیع بزرگ بیمهرگان آبی، میزان ریزمغذیها (فسفات و نیترات)، سهم زیادی داشتند. نتایج نشان داد کاراییِ شاخص یکپارچگی اکولوژیکی "کار" مربوط به آمریکا، برای ماهیان و شاخص "نسبت اکولوژیک" مربوط به اروپا برای بزرگ بیمهرگان آبی در ارزیابی یکپارچگی اکولوژیک رودخانه، بهتر از سایرِ شاخصهای مورد مطالعه (13 شاخص بزرگ بیمهرگان آبی و 3 شاخص ماهی) بود. ضمناً، نتایج همه شاخصها نشاندهنده کاهش کیفیت آب از بالادست به پاییندستِ رودخانه بود. بیشترین تاثیر منفی بر ساختار موجودات زنده اکوسیستم را به ترتیب کارخانه صنایع چوب و کاغذ و کارگاههای شن و ماسه داشتند.