نام پژوهشگر: محمدجواد قربی
محمدجواد قربی صدرالدین موسوی جشنی
امنیت انسانی یکی از نیازهای اساسی افراد در جامعه است و حیات انسان ها وابسته به آن است. ایده امنیت انسانی در حالت کلی نیز مبنی بر رهایی از نیاز و هراس است؛ به این معنا که انسان ها باید از هر گونه نیاز مادی و خطرات جاری مبرا باشند و همه ابعاد زندگی آنها ایمن باشد. از آنجایی که امنیت انسانی در حال تبدیل شدن به یک پارادایم امنیتی می باشد، لازم است مورد توجه قرار گیرد و همگان در مسیر عملیاتی سازی آن تلاش نمایند. با توجه به اهمیت موضوع امنیت انسانی، این پژوهش تلاش دارد با بهره گیری از روش تحلیلی- توصیفی و مطالعات کتابخانه ای به این پرسش اصلی پاسخ دهد؛ شاخص ها و ابعاد امنیت انسانی در اندیشه و آراء امام خمینی(ره) کدامند و چه مولفه هایی را شامل می شوند؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که، اولاً؛ هر چند امام خمینی(ره) به تأمین امنیتِ امت اسلامی، نظام سیاسی و اسلام توجه دارند ولی به امنیت شهروندان جامعه و مردم عنایت داشتند، ثانیاً؛ دو عنصر رهایی از نیاز و رهایی از ترس که از مفاهیم و عناصر کلیدی امنیت انسانی هستند، در اندیشه امام خمینی(ره) وجود دارد و با محوریت "رفع حوائج مردم" قابلیت بازشناسی را دارد، ثالثاً؛ مفاهیم کلیدی امنیت انسانی در اندیشه امام خمینی(ره) به صورت کامل قابل تبیین و بررسی است و از جمله این مفاهیم در اندیشه امام(ره) می توان به؛ امنیت برای همه انسان ها، هسته حیاتی زندگی (ارضای حوائج مادی در کنار رعایت شأن انسانی)، محافظت از انسان ها (حمایت و توانمند سازی) و مدیریت تهدیدات شایع و مهم اشاره نمود. رابعاً؛ امنیت انسانی دارای شاخص هایی است که تحقق آنها می تواند انسان ها را ایمنی بخشد و یا این که آنها را در برابر حقوق اولیه و کرامت انسانی صیانت نماید، هر چند این شاخص ها تحت تأثیر مقتضیات فرهنگی و شرایط بومی است، ولی در اندیشه امام خمینی(ره) می توان به چهار شاخص دموکراسی، تربیت و پرورش انسان ها، فقر تعمیم یافته و رفاه عمومی، و عدالت اجتماعی اشاره کرد. خامساً؛ امنیت انسانی دارای هفت بعد است که با مداقه در بیانات و تقریرات امام خمینی(ره) ابعاد هفت گانه امنیت انسانی (اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، زیست محیطی، سلامت و بهداشت، شخصیتی و غذایی) شناسایی شده و همه این ابعاد وجود دارند.