نام پژوهشگر: علی خزائی
علی خزائی صفت الله آقایی فیشانی
مطالعه علمی شکل گیری افکار عمومی در واقع به آغاز سده بیستم باز می گردد. بهترین حامی وحربه رهبران سیاسی این است که نزد مردم منفور نباشند وبدین منظور همواره خود را در اختیار و برای آنها نشان دهند. با گسترش مردم سالاری ضرورت توسل به ارتباطات سیاسی و تاثیر شکل گیری افکار عمومی اهمیت پیدا کرد. دمکراسی ایجاب می کند که رهبران سیاسی همواره به احساسات و خواسته های مردم در تنظیم و جهت گیری سیاست ها یشان توجه کنند. از آغاز سال های 1920 افکار عمومی موضوع تحقیقات و مطالعات علمی قرار می گیرد چه به عنوان پدیده جامعه شناختی و چه به عنوان مجموعه افکار فردی. مطا لعه رابطه میان شکل گیری افکار عمومی با رسانه های گروهی هم در همین عصر شروع شد.بررسی تحول افکار عمومی در مقابل نظام کیفری با دو معیار مهم می نماید: یکی تاثیر سیاسی از لابه لای عوام گرایی کیفری ( مداخله بیشتر سیاسیون به ضرر علما و حقوقدانان ) و دیگر ، نقش رسانه ها درگسترش احساس ناامنی ( عدم امنیت ) افکار عمومی براساس دریافت مشترک ، علاوه بر مشروعیت دادن به سیاست های عمومی ، با مطالعات علمی به کمک نظر سنجی افکار عمومی توسط موسسه ها و نهاد های تخصصی تائید و به رسمیت شناخته می شود. بین نخبگان سیاسی و مردم تعادل وجود دارد این گونه نیست که مردم هرچه را از نخبگان سیاسی بخواهند اینان آن خواسته را قبول کنند. نخبگان سیاسی مانند رئیس جمهور ، نمایندگان مجلس ، اعضای شورای شهر و . . . می توانند.بر افکار عمومی تاثیر بگذارند. احزاب و گروههای سیاسی هم می توانند بر افکار عمومی تاثیر بگذارند. اما اگر افکار عمومی بربرنامه ها و سیاست های نخبگان سیاسی و دولتمردان تاثیر بگذارند بنابر ملاحظات سیاسی از غلظت سیاسی این برنامه ها و سیاست ها می کاهند و در جهت حفظ موقعیت خود یا کسب موقعیت سیاسی جدید از آنها عقب نشینی می کنند . پس بین مردم و نخبگان رابطه دوسویه وجود دارد. این رابطه دوسویه و تعامل بین رسانه ها و خوانندگان و بینندگان آنها هم وجود دارد. در کشورهای مردم سالاری رسانه ها آزاد هستند یعنی دولتی نیستند برخی از رسانه ها ممکن است بعد از مدتی به دلیل سیاسی و . . .از میان بروند چون خواننده ندارند یا بیننده ندارند. لذا برای حفظ حیات خود باید مثلاً به روزنامه های رقیب نیز توجه کنند این امر نشان می دهد که افکار عمومی نیز بر سیاست ها، جهت گیری ها و بقای رسانه ها تاثیر دارد. روزنامه ها نیز بر بینش و نگرش خوانندگان خود در رابطه با موضوع خاص تاثیر می گذارند. اما به این صورت نیست که رسانه ها اقتدار مطلق داشته باشند لذاافکار عمومی تحت تاثیر مطلقه نخبگان سیاسی و رسانه ها نیستند بلکه بین آنها تعادل وجود دارد از چند زاویه نمود افکار عمومی را می توان در عدالت کیفری مشاهده نمود : جرم انگاری، یعنی وضع جرایم جدید، 2-کیفر گذاری، یعنی نوع و میزان کیفرها، 3- رویه قضایی ورویه پلیس، 4- آئین دادرسی کیفری
مریم رحیمی داربید علی خزائی
احتکار یکی از مصادیق بارز تجاوز به حقوق اجتماعی است که پیامدهای زیانبار و آثار مخرب به همراه دارد. چنین عملی از نظر عقل و شرع مذموم و قبیح است؛ اما در حکم تکلیفی و موارد آن بین فقهای امامیه اختلاف نظر وجود دارد، گروهی به اعتبار تعلیلی که در روایات آمده است، قائل به حرمت احتکار و تعمیم آن به تمام نیازمندی های ضروری مردم هستند وگروهی دیگر با توجه به قاعده تسلیط قائل به کراهت احتکار و انحصار آن در مواردی که در روایات ذکر شده، هستند. در قوانین موضوعه نیز کالاهای ضروری مردم، موضوع احتکار قرار گرفته است؛ بر این اساس نگهداری چنین کالاهایی جرم شناخته شده و مرتکب آن مجازات می شود. از نظر فقهی نیز حکومت علاوه بر اجبار بر فروش و قیمت گذاری بر کالاهای احتکار شده در صورت اجحاف در قیمت، می تواند چنین شخصی را مجازات نماید. هدف این نوشتار آن است که، پدیده شوم احتکار را با توجه به ملاک و معیار وارده در روایات، به عنوان عمل حرام، قابل تسری به تمام کالاهای ضروری مردم و قابل مجازات در دنیا و آخرت بشناساند.