نام پژوهشگر: محسن برزگر بفروئی
احمد رجایی محسن برزگر بفروئی
ترکیبات فنولیک متابولیت های ثانویه در گیاه هستند که دارای اثرات سلامت بخش نیز هستند. با توجه به تاثیر آنتی اکسیدان های سنتزی بر سلامتی انسان، تمایل روز افزون در زمینه جایگزینی آن ها با آنتی اکسیدان های طبیعی وجود دارد. پسته، یکی از محصولات صادراتی مهم کشاورزی ایران می باشد. پوست سبز پسته غنی از ترکیبات فنولیک است. در بین چند رقم آزمایش شده در این تحقیق مقدار ترکیبات فنولیک و خاصیت آنتی اکسیدانی رقم احمد آقایی بیشتر از رقم های دیگر بود. در ادامه روش های استخراج به کمک امواج فراصوتی، استخراج به کمک امواج مایکروویو و روش غرقابی به منظور استخراج ترکیبات فنولیک از پوست سبز پسته استفاده شد و به منظور بهینه سازی شرایط استخراج نیز از روش آماری سطح پاسخ کمک گرفته شد. ضریب تبیین مدل ها برای روش های استخراج به کمک امواج فراصوتی، استخراج به کمک امواج مایکروویو و روش غرقابی به ترتیب 0/95، 0/96 و 0/94 بودند. شرایط بهینه برای استخراج ترکیبات فنولیک از پوست سبز پسته به وسیله روش های غرقابی، استخراج به کمک امواج فراصوتی و استخراج به کمک امواج مایکروویو به ترتیب 20(حجمی/وزنی)، 65 درجه سانتی گراد، 45 دقیقه؛ 20(حجمی/وزنی)، 65 درجه سانتی گراد، 25 دقیقه و 20(حجمی/وزنی)، 65 درجه سانتی گراد، 45 دقیقه بودند. همچنین روش استخراج به کمک امواج فراصوتی بهتر از دو روش دیگر بود. در قسمت بهینه سازی شرایط خالص سازی، مقدار نمونه و میزان حلال شستشو دهنده ی نمونه موثرترین متغیرها در راندمان خالص سازی ترکیبات فنولیک با استفاده از روش استخراج با فاز جامد بودند. در ادامه خواص بیولوژی عصاره ها تعیین شد. عصاه ی آبی خام و خالص شده ی پوست سبز پسته دارای فعالیت آنتی اکسیدانی قوی بوده که حتی در برخی آزمایش ها این مقدار از ترکیبات استاندارد (bht) نیز بیشتر بود. عصاه ی آبی خام و خالص شده ی پوست سبز پسته دارای فعالیت ضد میکروبی روی باکتری های گرم مثبت باسیلوس سرئوس و استافیلوکوکوس اورئوس بودند. همچنین عصاره ی خالص شده ی پوست سبز پسته ی رقم احمد آقایی از خود خاصیت ضد جهش زای در مقابل ترکیب 2-نیتروفلورن نشان داد. در پایان فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره ها در روغن سویا بررسی شد. نتایج نشان داد که غلظت های پایین و بالای ترکیبات فنولیک پوست سبز پسته در محیط روغن سویا به ترتیب خاصیت آنتی اکسیدانی و پر اکسیدانی داشتند.