نام پژوهشگر: سوسن نادی بهلولی
سوسن نادی بهلولی احمد قنبری
چکیده گیاهان دارویی به عنوان مواد آلی برخاسته از طبیعت به عنوان سالم ترین مواد جهت استفاده های دارویی می-باشند. این گیاهان به دلیل انعطاف اکولوژیکی بسیار زیاد نسبت به اقلیم های متنوع به عنوان یکی از ذخایر ژنتیکی مهم گیاهی محسوب می شوند و به واسطه وجود ترکیبات بسیار متنوع موجود در آنها کاربرد دارویی فراوان دارند این تحقیق به منظور ارزیابی ویژگی های کمی و کیفی گیاه دارویی استبرق با نام علمی calotropis procera در برخی از رویشگاه های طبیعی استان سیستان و بلوچستان شامل شهر های ایرانشهر، نیکشهر، چابهار و خاش اجرا شد. استبرق گیاهی از خانواده asclepiadoideae درختچه ای است از گیاهان کائوچویی که به طور گسترده در مناطق بیابانی، حاره ای و نیمه حاره ای آفریقا، جنوب ایران و شرق افغانستان و پاکستان انتشار دارد. اغلب همه قسمت های استبرق دارای خاصیت درمانی است. از برگ ها برای معالجه سرماخوردگی استفاده می شود. روش تحقیق با استفاده از پیمایش صحرایی بوده و گونه ی گیاهی مورد نظر از مکان های مختلف استان سیستان و بلوچستان با چهار تکرار جمع آوری شد. فاکتور های مورد مطالعه شامل: صفات مورفولوژیکی طول ساقه، طول میان گره، طول و عرض برگ، ویژگی های مورد ارزیابی خاک محل رویش شامل: ph، هدایت الکتریکی، بافت خاک، عناصر غذایی نیتروژن، پتاسیم و فسفر قابل جذب در خاک، و میزان درصد ترکیبات ثانویه اندازه گیری شد. این تحقیق در قالب طرح آشیانه ای انجام شد. تجزیه اجزای تشکیل دهنده عصاره با دستگاه gc/ms و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار sas، نسخه 9 و مقایسه میانگین با آزمون دانکن در سطح احتمال 5 درصد انجام گرفت و رسم نمودار ها با استفاده از excel انجام شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که شهرستان نیکشهر در اکثر صفات مورفولوژیکی، کمیت و کیفیت مواد موثره موجود در گیاه و همچنین عناصر غذایی خاک میزان حداکثری را در بین سایر شهرستان ها به خود اختصاص داده است، بنابراین این شهرستان برای کشت و توسعه گیاه استبرق قابلیت بالایی دارد که لزوم توجه به این منطقه به منظور حفظ ذخایر ژنتیکی ارزشمند را تاکید می کند.