چکیده: بررسی و شناخت نواحی روستایی و تحلیل قابلیت ها و تنگناهای آن ها در فرآیند برنامه ریزی توسعه روستایی اهمیت بسزایی دارد و امروزه آگاهی از امکانات و تنگناهای نواحی روستایی، نوعی ضرورت جهت ارائه طرح ها و برنامه های توسعه محسوب می شود. تعیین سطوح برخورداری نواحی روستایی در بخش های مختلف با استفاده از روش های کمی نقش مهمی در این فرآیند دارد. هدف این تحقیق، تعیین سطح توسعه در مناطق روستایی شهرستان سنندج در سال های 1385 و 1390 بود. برای دستیابی به چنین هدفی، 38 شاخص توسعه در قالب بخش های اجتماعی ـ فرهنگی، بهداشتی ـ درمانی و زیربنایی با بکارگیری تکنیک تاکسونومی عددی، در میان 10 دهستان مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین دهستان های شهرستان به لحاظ توسعه در هر بخش، رتبه بندی و ضریب دوگانگی بین آن ها محاسبه و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (arc gis ) نقشه سطوح برخورداری دهستان ها تهیه گردید. نتایج نشان داد که بر اساس شاخص های سنجش سطح توسعه یافتگی، مناطق روستایی شهرستان سنندج طی دوره زمانی 1385 – 1390 از لحاظ سطح نسبی توسعه پیشرفت داشته اند، اما بهبود نسبی توسعه به صورت یکسان صورت نگرفته است بلکه توجه به برخی مناطق عقب مانده و رشد تدریجی مناطق برخوردارتر رتبه دهستان ها را در طول زمان تغییر داده است. همچنین، اگرچه طی این دوره، نابرابری های بین نقاط روستایی در مواردی کاهش یافته، ولی به دلیل فقدان سیاست جامع توسعه روستایی، هنوز توسعه متوازن و یکپارچه را به همراه نداشته است. به همین دلیل فرآیند توسعه نا متوازن روستایی در شهرستان سنندج سبب تشدید مهاجرت و افزایش بیش از اندازه شهر نشینی و به وجود آمدن پدیده حاشیه نشینی شده است.