نام پژوهشگر: فرنوش صبوری
فرنوش صبوری براتعلی فاخری
چکیده گونه های دارویی متعدد دارای رویشگاه های طبیعی محدود یا گسترد ای هستند که اثرات زیستی قابل توجهی بر رشد و نمو و ترکیبات موثره این گیاهان دارند. در بررسی حاضر برخی ویژگی های مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه گل گاوزبان ایتالیاییدر سه رویشگاه مختلف، در محدوده ی استان کردستان در قالب طرح آشیانه ای مورد ارزیابی قرار گرفت. صفات مورفولوژیکی ارزیابی شده شامل:ارتفاع بوته، وزن تر و خشک، طول و عرض برگ های ساده و رزت، فاصله میانگره، قطر ساقه، تعداد گل، قطر گل، قطر ساقه، تعداد برگ و تعداد شاخه فرعی و صفات فیتوشیمیایی شامل: شاخص کلروفیل و اندازه گیری عناصر npk موجود در خاک، گل و برگ، اتدازه گیری عملکرد اسانس و ترکیبات تشکیل دهنده آن و همچنین عملکرد موسیلاژ موجود در سرشاخه گلدار این گیاه بوده است. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تاثیر رویشگاه گیاه بر شاخص-های مورد سنجش معنی دار نبوده اما ارتفاع های مختلف در هر رویشگاه دارای تاثیر معنی داری در سطح یک درصد بر تمام شاخص های انداز ه گیری شده داشته است. همچنین نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که با افزایش ارتفاع از سطح دریا و به دنبال آن کاهش درجه حرارت، ارتفاع بوته، فاصله ی میانگره، قطر ساقه، تعداد برگ و درصد موسیلاژ و همچنین اسانس گیاه کاهش یافته است ،در حالی که مقدار کلروفیل و کل با افزایش ارتفاع رویشگاه از سطح دریا افزایش یافته است. ترکیبات غالب موجود در اسانس گل گاوزبان ایتالیایی از ترکیبات هیدروکربنی بوده و بیشترین درصد، مربوط به ترکیبات بورنئول، کامفونن، هگزا دی کانوئیک متیل استر، کاندینون و کامفور میباشد. پس از بررسی نتایج بدست آمده مشخص گردید که اکوتیپ سنندج در ارتفاع 1557 متری از سطح دریا، از نظر عملکرد اسانس(097/0 درصد)، از سایر اکوتیپها برتر است. واژه های کلیدی: رویشگاه، ارتفاع از سطح دریا، اسانس، گل گاوزبان