چکیده: به منظور ارزیابی شاخص های سودمندی کشت مخلوط و دستیابی به مناسب ترین الگوی کشت مخلوط و بررسی اثر آن بر عملکرد کمی و کیفی شوید ارقام dukatوsuper dukatبا خردل، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار درمزرعهتحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در سال 1393 اجرا شد.تیمار های این آزمایش شامل کشت خالص خردل، کشت مخلوط افزایشی شوید ارقام dukatو super dukatبا نسبتهای 25 ،50 و75 درصد با تراکم مطلوب خردل، کشت خالص شوید رقم dukatو کشت خالص شوید رقم super dukatبودند. نتایج نشان داد که تمام صفات مورد اندازه گیری خردل بجز عملکرد بذر در بوته در همه تیمارها اختلاف معنی دار آماری نشان نداد. بیشترین عملکرد بذر در بوته مربوط به تیمار dukatبا تراکم 75 درصد 941/0 گرم در بوته و کمترین عملکرد مربوط به تیمارsuperdukat25%+ خردل و کشت خالص خردل به ترتیب 557/0 و 565/0 گرم در هر بوته بود. در مورد گیاه شوید در الگوهای مختلف کشت مخلوط افزایشی حداکثر صفات ارتفاع، تعدادگل آذین، عملکرد بذر در یک مترمربع، عملکرد بیولوژیک، وزن خشک سرشاخه گلدار، وزن خشک ساقه و وزن خشک برگ در بوته مربوط به تیمارهای کشت خالص dukatوsuperdukatبود. بیشترین شاخص برداشت بذر شوید در تیمارهای شوید dukatباتراکم 25 و 75 درصد و super dukatبا تراکم 75 درصد مشاهده شد. درصد اسانس در شوید رقم super dukatبیشتر از dukatبود. حداکثردرصد اسانس در کشت خالص super dukatو dukatبه ترتیب 12/3 و 62/1 درصد بود. حداکثر و حداقل عملکرد اسانس به ترتیب مربوط به تیمارهای super dukatبا تراکم 50 درصد (61/10 گرم بر وزن گیاه) و super dukatبا تراکم 25 درصد (30/ 1گرم بر وزن گیاه) بود. همچنین نتایج نشان داد بیشترین نسبت برابری زمین مربوط به تیمار super dukat75% + خردل و dukat75% + خردل به ترتیب برابر با 459/1 و 437/1 بود. کمترین نسبت برابری زمین(022/1) نیز مربوط به تیمار dukat50% + خردل بود. بیشترین ضریب ازدحام جزء برای شوید superdukat، شوید dukat، خردل به ترتیب 48/0، 35/0، 19/8 بدست آمد. ضریب ازدحام کل در تمام تیمارها برابر یک بود. مجموع ارزش نسبی برای تمام تیمار ها به جز dukat50 % + خردل بیشتر از یک بود. در کل کشت مخلوط شوید با خردل در اکثر نسبت های کشت به ویژه تیمار dukat75% + خردل و super dukat50% + خردل قابل توصیه می باشد.