: بیماری های متابولیک و همچنین بیماری آنفلوانزا از مهمترین بیماری های موجود در صنعت طیور هستند که صدمات زیادی را از لحاظ اقتصادی به این صنعت وارد می کنند. از طرف دیگر پرنده ها به عنوان یک مدل تحقیقی مناسب جهت بررسی بیماری های انسانی می توانند مورد مطالعه قرار بگیرند. در این راستا طی این مطالعه تاثیر چربی های اشباع، غیر اشباع و گیاهان دارویی بر روی التیام آترواسکلروزیس تجربی و علایم التهابی ناشی از تلقیح ویروس آنفلوانزا مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق در قالب طرح کاملا تصادفی در دو بخش انجام شده بود. بخش اول که شامل 90 مرغ بود، ابتدا با 3 تیمار و هرکدام در 3 تکرار انجام شده بود. در تیمار اول جیره دارای روغن سویا، در تیمار دوم جیره دارای دنبه گوسفندی استفاده شده بود و تیمار سوم به عنوان گروه کنترل در نظر گرفته شده بود و جیره بدون روغن دریافت نموده بود. در دو تیمار یک و دو با افزایش سن، میزان چربی مصرفی افزایش یافته و از 2% در مرحله اول به 6% در مرحله آخر رسیده بود. در روز 42 تعدادی از جوجه ها کشتار شده و تعدادی وارد مرحله دوم مطالعه شده بودند. در مرحله دوم 3 تیمار مورد مطالعه قرار گرفته بود. هر سه تیمار از روز 42 هیچ گونه روغنی دریافت نکرده بودند. در تیمار اول از جعفری، در تیمار دوم از آب انار به عنوان داروی گیاهی استفاده شده و گروه سوم به عنوان کنترل مثبت در نظر گرفته شده بود. در نتایج پاتولوژی بدست آمده از این گروه، دنبه باعث بروز آترواسکلروزیس شدید شده و روغن سویا آترواسکلروزیس متوسطی ایجاد کرد. در حالیکه در گروه کنترل آترواسکلروزیس مشاهده نشد. در گروه های درمانی نیز آثار تخفیف آترواسکلروزیس در گروه جعفری مشاهده شد، اما در گروه آب انار هیچ گونه اثر درمانی مشاهده نشد. در گروه دوم پرنده ها، 80 قطعه جوجه گوشتی به صورت تصادفی به 4 گروه مساوی 20 قطعه ای تقسیم شده و به صورت جداگانه پرورش یافته بودند. هر گروه به 5 گروه 4 قطعه ای تقسیم شده بود. گروه اول از روز اول تا 16 روزگی با جیره غذایی مخلوط با 6% و از روز 16 تا 25 با 2% دنبه گوسفندی (چربی اشباع) تغذیه شده بودند. گروه دوم از روز اول تا 16 روزگی با جیره غذایی مخلوط با 6% و از روز 16 تا 25 با 2% روغن سویا (چربی غیر اشباع) تغذیه شده بودند. گروه سوم و چهارم به عنوان کنترل در نظر گرفته شده و با جیره معمولی جوجه های گوشتی تغذیه شده بودند. در سن 7 روزگی در همه پرنده های موجود در 4 گروه، ویروس آنفلوانزا به روش داخل بینی و در 9 روزگی به روش داخل چشمی تلقیح شده بود. از روز 19 تا 25 دم کرده گیاه زوفا در گروه درمانی به مدت 6 روز استفاده شده بود. در سن 25 روزگی نمونه گیری های لازم جهت بررسی های کلینیکال پاتولوژی اخذ شده و تخفیف یا عدم تخفیف التهاب جهت مقایسه تاثیر زوفا و اسیدهای چرب اشباع و غیر اشباع بررسی شد. نتایج نشان داد که اختلاف آماری معنی داری در تخفیف میزان التهاب بین گروه-های آزمایشی وجود ندارد (05/0>p).