نام پژوهشگر: عباسعلی داداشی رودباری
عباسعلی داداشی رودباری مختار کرمی
در مدیریت جامع منطقه ای، مهار و کاهش مخاطرات محیطی (سیل) جایگاه ویژه ای دارد. بر این اساس شناسایی دقیق منطق سیل گیر در سطح حوضه ضروری است. بر این اساس با به به کارگیری روش های عددی، موفقیت پیش بینی و در گام بعدی مهار افزایش خواهد یافت. در پژوهش حاضر به ارزیابی سیل خیزی حوضه آبخیز هراز واقع در استان مازندران با استفاده از مدل hec-hms، روش های آماری و gis پرداخته شد. حال به منظور دست یابی به هدف مطروحه ابتدا الگوهای بارشی با استفاده روش های آمار فضایی و تحلیل های طیفی بررسی شدند. نتایج آماره های فضایی مبیّن الگوی خوشه ای بالای بارش در هراز بوده است. ارزیابی چرخه های بارش نقش چرخه های کوتاه و میان مدت را در بارش سالانه حوضه آشکار کرده است. ارزیابی منحنی های زمان جریان 12 ایستگاه آب سنجی دو دوره اوج را برای زمان جریان آبراهه ها نشان داد:1- پاییزه، 2-بهاره. دوره اول ناشی از سامانه همدید پرفشار سیبری؛ و دوره دوم مرتبط با ذوب ناشی از برف بود. درنهایت تحلیل حساسیت مدل hec-hms نسبت به پارامترهای مختلف نشان داد که تأثیرگذارترین عامل بر مدل زمان تأخیر است. بر این اساس میزان مشارکت زیر حوضه ها در سیل خروجی با مساحت آن ها رابطه مستقیم ندارد. انجام تحلیل عاملی با 59 مولفه نیز نتایج مدل hec-hms را بر روی زیر حوضه ها و مناطق همگن هیدروکلیماتولوژیک تأیید نمود، چراکه زمان تمرکز مهم ترین عامل در سطح مناطق همگن هیدروکلیماتولوژیک شناسایی گردید. مطالعه حاضر نشان داده است اگرچه شکل حوضه و تغییرات کاربری اراضی در سیل خزی نقش دارند ولی عامل اصلی سیل های اخیر بی نظمی سامانه های بارشی بوده نه آنچه در مطالعات سنتی مبتنی بر روش های تجربی و مدل های بسط یافته منطقه ای بدان تکیه می گردید.