این مطالعه انتقال های رژیمی در ضریب بتای 30 شرکت برتر از منظر بورس اوراق بهادار تهران و نیز بازده و نوسان های بازار را مورد بررسی قرار می دهد. بدین منظور با استفاده از مدل رگرسیون سوئیچینگ مارکوف، رفتار بازده هفتگی شاخص tedpix و سی سهم طی دوره زمانی 05/01/1388 تا 30/10/1393 بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که: 1) مدارک معنا‏داری از سوئیچینگ رژیمی در بازده و نوسان های شاخص وجود دارد. در این میان دو رژیم متمایز شناسایی شد. رژیم اول، با بازده پایین و نوسان‏ بالا موسوم به حالت رکودی بازار سهام و رژیم دوم، با بازده بالا و نوسان‏پذیری پایین موسوم به حالت رونق بازار سهام است. 2) بتاها در طول زمان بی ثبات می باشند و ممکن است که در یک رژیم با مدل capm سازگار باشند در حالی که در رژیم دیگر ناسازگار باشند. 3) مدت زمان ماندگاری در حالت رونق بسیار بیشتر از مدت زمان ماندگاری حالت رکودی است.

در پژوهش حاضر تلاش گردید تا با ارائه سازوکار 7 گامی، اقدام به اندازه گیری ریسک صنایع فعال در بورس اوراق بهادار گردد. در این سازوکار در گام نخست پس از برآورد مدل میانگین بازدهی صنایع منتخب، در گام دوم با بررسی اثر واریانس شرطی خودرگرسیو ( arch) به برآورد مدل واریانس شرطی بازدهی صنایع پرداخته شد. در این گام مدل واریانس شرطی صنایع بر اساس 6 مدل از خانواده با واریانس شرطی خودرگرسیو تعمیم یافته (garch) و بر مبنای سه تابع توزیع؛ نرمال، تی استیودنت و توزیع خطای تعمیم یافته (ged) برآورد گردید. در این گام در مجموع برای هر صنعت 18 مدل واریانس شرطی برآورد گردید. در گام سوم، هر یک از 18 مدل براساس مدل خانواده سوئیچینگ مارکوف برآورد گردید که مجموع مدل های برآورد شده در این دو گام برای هر صنعت 36 مدل بود. در گام چهارم بر حسب آزمون نرمالیتی به بررسی نرمال بودن مدل های برآورد شده پرداخته شد که نتایج بدست آمده نشان داد که هیچ یک از مدل های برآوردی از توزیع نرمال تبعیت نمی کنند. در ادامه با استفاده از آزمون «گارسیا پرون» به بررسی و تبیین تصریح های بهینه بر حسب توزیع تی استیودنت و توزیع خطای تعمیم یافته پرداخته شد. نتایج این آزمون نشان داد که اکثر مدل های بهینه منتخب (در هر دو گروه مدل های با احتساب اثر سوئیچینگ و بدون احتساب اثر سوئیچینگ) دارای اثر نامتقارن به شوک ها(اخبار خوب و بد)، اثر بازخورد و اثر اهرمی بوده و از مدل های egarch و egarch-m پیروی می کنند. پس از انتخاب مدل های بهینه بر حسب هر یک از گروه ها، در گام پنجم، مدل بهینه از میان مدل های منتخب دو گروه با استفاده از آزمون گارسیا پرون در گام پنجم انتخاب شد. نتایج این گام نشان داد که اکثر مدل های بهینه منتخب دارای اثر سوئیچینگ هستند. پس از انتخاب مدل بهینه هر یک از صنایع، در گام ششم ریسک بازده آنها بر اساس روش ارزش در معرض ریسک (var) محاسبه شد. در گام هفتم نیز ضمن برآورد تاثیر کوتاه مدت و بلندمدت نوسانات نرخ ارز بر ریسک صنایع با استفاده از الگوی خود توضیح برداری با وقفه های توزیعی (ardl)، هر یک از این صنایع برحسب میزان تاثیرپذیری از نوسانات نرخ ارز در رتبه بندی شدند. در پایان تحقیق نیز ابزار جدید مالی- اسلامی تحت عنوان«اوراق مشارکت ارزی قابل تبدیل به سهام» جهت مدیریت ریسک نوسانات نرخ ارز طراحی و ارائه گردید که قابلیت انتشار در بازار سرمایه کشور را دارد.