محیطی که ما در آن زندگی میکنیم هم محیط طبیعی و هم محیط ساخته شده به دست انسان، حاوی معانی و مفاهیم بسیاری است که یکی از عوامل تأثیرگذار بر رفتارهای انسان می باشد و در بسیاری از موارد آنها را جهت میدهد؛ ویژگی های محیط باعث تقویت بعضی رفتارهای خاص میشود و بعضی دیگر را نیز محدود میکند. با توجه به نقش مهم و بسزای آموزش و تربیت نسل آینده در کشور ما، طراحی و فراهم آوردن محیط مناسب در دانشکده ها که هرساله پذیرای تعداد زیادی از دانشجویان میباشند، حائز اهمیت ویژه ای میباشد. طبق رویکرد قابلیت محیط، محیط می تواند به عنوان قوانینی از قابلیت ها باشد که شرایط رفتارهای گوناگون وتجربیات زیبایی شناختی را برای بشر فراهم سازد. هدف رساله حاضر بررسی نظریه قابلیت محیط، شناسایی و تبیین این قابلیتها و چگونگی احراز آنها در روند برنامه ریزی و طراحی معماری دانشکده و در نهایت ایجاد راهکاری جهت فراهم نمودن محیطی مناسب و مساعد برای فعالیتهای آموزشی و پژوهشی در دانشکده هنر و معماری می باشد. روش مطالعه در این پژوهش ترکیبی از روش های پیمایشی، اسنادی و میدانی بوده است. به همین ترتیب براساس رویکرد قابلیت محیط و اثبات نظری آن، پرسشنامه ای مندرج جهت رسیدن به راهکارهای نهایی تهیه و در جامعه آماری دانشجویان و کارکنان دانشکده طبق فرمول کوکران و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی توزیع و تجزیه و تحلیل شده است. در نتایج بدست آمده انتظارات و معیارهای مورد نظر پاسخگویان نسبت به یک محیط آموزشی مشخص و در نهایت قابلیتهای محیطی از جمله میزان اهمیت انگیزه های فردی، تنوع فعالیت های گروهی، خلوت، مکان هایی مناسب برای نشستن و تبادل نظر و دیگر موضوعات مهم، شناسایی شده و تأثیر آنها در روند برنامه ریزی و طراحی نهایی دانشکده هنر و معماری مورد توجه قرار گرفته است.

این رساله حاصل یک کار پژوهشی با عنوان طراحی زندان شهری علی آباد کتول با رویکرد اصلاح و تربیت می باشد. آنچه که ما در این رساله بدنبالش هستیم، نگاهی مبتنی بر اصلاح و تربیت است که به توانبخشی زندانیان در جهت جامعه پذیری آنان پس از متنبه شدن و استقلال فکری و عملی آنان در جامعه است به طوری که ادامه زندگی اجتماعی آنان به صورت طبیعی صورت پذیرد و فعالیتهای مجدد آنان منتهی به بازگشت مجدد آنان به زندان نگردد. برای حل این موضوع نیز از رویکردهای تربیتی و روانکاوی های شخصیتی در طراحی فضاهای عملکردی زندان استفاده کرده ایم