شوری و سدیمی بودن خاک دو فاکتور اصلی محدود کننده تولید گیاهان در اراضی کشاورزی تحت آبیاری مسطح می باشد. درصد سدیم قابل تبادل (esp) ، بطور معمول قابل اعتمادترین شاخص در زمینه ارزیابی شوری و خطر سدیمی بودن خاک است، شناخت تغییرات esp و اطلاع از مقدار عددی آن در خاک های سدیمی یا شور و سدیمی جهت مدیریت اراضی، برآورد مقدار مواد اصلاح کننده و اجرای برنامه های هدفمند پیشگیری و مرتفع ساختن مسأله شوری و خطر سدیمی بودن به منظور بهبود کیفیت خاک و تحقق توسعه کشاورزی پایدار امری ضروری است. اندازه گیری esp همراه با خطا می باشد همچنین، به دلیل اینکه اندازه گیری cec مشکل و زمان بر است، پر هزینه است. از این رو، ارائه روشی که بتوان با استفاده از شاخص سهل الوصول دیگری، بطور غیر مستقیم esp را بدست آورد بسیار بهینه و اقتصادی تر می باشد. نتایج حاصل بیانگر توانایی و عملکرد بهتر شبکه های mlp و rbfn نسبت به مدل های رگرسیونی بود، که در این بین، مدل rbfn2 با افزایش تعداد ورودی ها و کنترل تعداد نرون ها در لایه میانی، توانایی و عملکرد بالایی (83/0r2= و 85/2rmse=) نسبت به شبکه عصبی mlp از خود نشان داد. با این حال، می توان مدل rbfn1 را نیز جهت پیش بینی esp توصیه نمود (77/0r2= و 55/3rmse=) به این دلیل که بدست آوردن پارامترهای ورودی در شبکه rbfn2 نیاز به صرف وقت و هزینه بیشتری دارد، در حالی که اندازه گیری و دسترسی به ویژگی های هدایت الکتریکی و اسیدیته خاک به عنوان ورودی در مدل rbfn1 آسان تر می باشد. نتایج آنالیز حساسیت نیز برای متغیرهای مورد استفاده در راستای تخمین درصد سدیم تبادلی در مدل rbfn2 حاکی از اهمیت هدایت الکتریکی (ec)، اسیدیته (ph)، درصد ذرات رس (caly) و چگالی (bd) ظاهری، در خاک های دشت سیستان بود.