نام پژوهشگر: المیرا سلیمانی راد

بررسی تحول رویکردهای ترجمه نمایشنامه در ایران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1394
  المیرا سلیمانی راد   علی خزاعی فرید

در ایران دیدگاههای مختلفی درمورد ترجم? نمایشنامه وجود دارد. برخی نگاه ادبی به نمایشنامه دارند و آن را با همان پیش فرض های متون ادبی روایی ترجمه می کنند. برخی دیگر نیز به دلیل ماهیت اجرایی نمایشنامه، سخن از زبان دراماتیک و اجرایی به میان می آورند. هرکدام از این دیدگاهها، منجر به استفاده از ساختارها و زبان خاصی در ترجمه می شود. در پژوهش حاضر سعی شده است تا تغییر و تحول زبانِ ترجم? نمایشنامه در ایران مورد بررسی قرار گیرد.بدین منظور، طبق نمونه گیری هدف مند، از هر دهه بین سالهای 125? تا 139? پنج نمایشنامه انتخاب شده و از حیث اینکه به عنوان متنی ادبی ترجمه شده‎اند یا با هدف اجرا، مورد ارزیابی قرار گرفته اند. نتایج نشان می دهد که تا دهه 5?، مترجمان غالبا نمایشنامه را به مثابه متنی ادبی و برای خواندن ترجمه می‎کردند و در نتیجه همان شیوه ای را که در ترجمه متون ادبی بکار می گرفتند در ترجمه نمایشنامه هم به‎کار می بردند که زبان ترجمه ها، زبانی ادیبانه، رسمی و غیر اجرایی است. غالب این مترجمان، مترجم ادبی بودند و نه افرادی از بدنه تئاتر و بنابراین درک صحیحی از ماهیت نمایشنامه و زبان نمایشی نداشته اند. به تدریج، افرادی از بدنه تئاتر، خود به ترجمه نمایشنامه برای اجرا دست می‎زنند، هرچند که اغلب این ترجمه‎ها امکان چاپ نیافته اند.