در مرزهای اکثر کشورهای در حال توسعه، سطح قابل توجهی از نیاز مردم مرزنشین از طریق مبادلات مرزی تأمین می‎شود. این گونه مبادلات، علی‎رغم غیررسمی و محلی بودن آن، دارای نقش پراهمیتی در مبادلات میان کشورهای همسایه بوده و باعث بهبود زندگی ساکنان نقاط مرزی و پیامدهای گوناگون اجتماعی ـ اقتصادی در این مناطق می¬گردد. در این میان منطقه سیستان در استان سیستان و بلوچستان با 300 کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان، یکی از این مناطق مرزی می‎باشد که از دیرباز دارای نقش پراهمیتی به لحاظ فرهنگی ـ اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در شرق کشور بوده است. در راستای حفظ و کنترل مرز در طی یک دهه که در سطح این منطقه صورت گرفته، علی¬رغم اثرات مثبت، با عامل توسعه و ایجاد رونق اقتصادی منطقه هم راستا نبوده و منجر به تضعیف مبادلات اقتصادی در این منطقه مرزی شده است. لذا این تحقیق در صدد بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی سیاست‎های مبادلات مرزی دولت‎ در روستاهای مرزی منطقه می‎باشد. روش به کار رفته در این تحقیق، ترکیبی از روش¬های میدانی و توصیفی ـ تحلیلی می¬باشد. حجم روستاهای نمونه، شامل 43 روستا از شهرستان¬های زهک و هیرمند می¬باشد. با توجه به تعداد خانوارهای ساکن در این روستاها و استفاده از فرمول کوکران، تعداد 380 خانوار در روستاهای مورد مطالعه برای تکمیل پرسشنامه محاسبه گردید. در این پرسشنامه¬ها 70 شاخص مربوط به دو بعد اقتصادی و اجتماعی مورد توجه بوده است. در این پژوهش، با استفاده از روش ahp و نرم¬افزارهای expert choice و arcgis و استفاده از تحلیل¬های آماری در spss، اثرات اقتصادی و اجتماعی سیاست¬های مبادلات مرزی دولت در روستاها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این بررسی موید آن است که با احداث دیوار مرزی میزان نابسامانی¬های اقتصادی و اجتماعی تشدید گردیده است.