چکیده: تحول عمده و اساسی در زمینه نوگرایی ادبی و هنری زبان فارسی با آغاز قرن چهاردهم و شکل گیری انقلاب مشروطه به وجود آمد و برای آنکه بدانیم این جریان نوگرایی در ادبیات و هنر دارای چه ویژگی هایی است، لازم است به مطالعه زندگی و آثار هنرمندان این عصر بپردازیم تا بدانیم اکنون کجا هستیم و بر چه تجربیاتی تکیه زده ایم. پیدایش این تحول تحت تأثیر گرایش های جدید، دیدگاه های تازه و اندیشه های نو در خارج از مرزهای ایران به وسیله هنرمندان ایرانی تحصیلکرده در خارج و یا هنرمندان مهاجری چون یقیکیان به وجود آمده است. گریگور یقیکیان یکی از هنرمندانی است که با آغاز انقلاب مشروطه به ایران مهاجرت و در زمینه های روزنامه نگاری، داستان نویسی و نمایشنامه نویسی فعالیت های چشمگیری انجام داد ولی متأسفانه تاکنون بسیار اندک شناخته شده است. این رساله سعی دارد با بررسی زندگینامه و آثار او، تأثیرپذیری و تأثیرگذاری یقیکیان بر جریان نمایشنامه نویسی ایران را تبیین و ابراز دارد چه عواملی باعث گمنامی و در حاشیه ماندن او در جریان تحولات ادبی و هنری ایران شده است. با بررسی روند آثار او مشخص می شود که در هر برهه از زمان، بنا بر اقتضای سیاسی و اجتماعی عصر خود به خلق آثار متفاوتی پرداخت. گاهی نمایشنامه های تاریخی و گاهی داستان های اخلاقی، اما در تمامی آثار، دیدگاه های حزبی خود را به نمایش گذاشت. اشتهار فکری و سیاسی با جریان های اقلیت و منتقد، شرایط خاص مهاجرت به ایران و تعلق مذهبی اش به دین مسیحیت موجب گردید علیرغم تأثیر زیاد بر هنرمندان عصر خود، تاکنون و همچنان در حاشیه بماند. واژگان کلیدی: گریگور یقیکیان، ارامنه، هنچاک، داشناک، انقلاب مشروطه، سوسیالیست، مهاجرت، روزنامه نگاری، ایران کبیر، ایران کنونی، نمایشنامه، داستان، جنبش جنگل، انقلاب، تئاتر، مدرسه و آموزش، مترجم