نام پژوهشگر: هدی بلندیان
هدی بلندیان ناصر باهنر
پژوهش حاضر با هدف ارائه یک الگوی مطلوب برای برنامه سازی دینیِ کودکان به انجام رسیده است. در همین راستا این هدف از سه نظرگاه پی گرفته شده است، نظرگاه کارشناسان تعلیم وتربیت دینی، نظرگاه روانشناسان و نظرگاه عالمانِ علم ارتباطات. فصل نخستین این تحقیق بیان مساله این پژوهش و برشماری ضرورت پرداختن به چنین موضوعی است . مساله این پژوهش این پرسش است که آیا فرایند تحول مفاهیم اخلاقی و مذهبی در ذهن کودکان در برنامه سازی دینی مد نظر قرار میگیرد یا خیر؟ و معیارهای متناسب سازی ساختن برنامه های دینی تلویزیون برای کودکان کدام است؟ بخش آخر به تعاریف مفاهیمی اختصاص دارد که واژگان اصلی و تخصصی این تحقیق را تشکیل می دهند، مفاهیمی که نتیجه گیری مطلوب از این تحقیق منوط به داشتن برداشتی مشترک ازآنهاست. فصل دوم متشکل است از سه بخش، بخش اول مروری است بر برخی تحقیقاتی که پیشتر در حیطه موضوع این تحقیق به انجام رسیده اند. بخش دوم مختص نظریات مرتبط با حوزه های سه گانه تعلیم و تربیت، روان شناسی و ارتباطات است و بخش آخر به مرور نظریات مورد استفاده در این تحقیق می پردازد. فصل سوم فصل روش شناسی است. این تحقیق به روش کیفی به طور عام و به روش گروه اسمی به طورخاص به انجام رسیده است، روشی که اغلب برای تصمیم گیریها و مشگل گشاییها به کاربسته می شود روشی که نوعی روی هم ریزی ایده های فردیست برای دست یافتن به یک ایده مشترک. فصل چهارم درواقع فصل ارائه ایدههای گرد آوری شده از کارشناسان سه حیطه مذکور در فصل دوم است ، فصلی که ایدههای منتخب هر سه حوزهی مورد بررسی به تفکیک در آن نگاشته شده است. فصل پایانی نیز فصل نتیجه گیریست، دراین فصل با توسل یه یافته های فصل چهارم پیشنهاداتی در باب برنامه سازی های دینی برای کودکان در سه حیطه مورد بررسی ذکر شده و به برخی آسیب های مرتبط با برنامه سازی دینی پرداخته میشود. کارشناسان تربیت دینی دراین پژوهش به معرفی یک نظریه با عنوان نظریه عقلانی- اخلاقی تربیت دینی میپردازند، نظریهای که هدف نهاییِ تربیت را رساندن قوه ادراک کودک به حد اعتدال می داند و معتقد است برای رسیدن به هدف مذکور بایست در میان آموزه های دینی دست به انتخاب زد، انتخابی که مبتنیست بر بخش دوم الگوی مدنظر، یعنی اخلاقیات دینی. کارشناسان حیطه روانشناسی نیز با ترکیب نظریه رشد شناختی ژان پیاژه، رشد اخلاقی کلبرگ و نظریه یادگیری مشاهده ای بندورا چهارچوبی را فراهم می سازند که با تعریف ویژگیهای کودک در سن 7 تا 12 سالگی می تواند یاری دهنده برنامه سازانی قرار گیرد که در صددند برای کودکان این محدوده سنی برنامهای دینی مبتنی بر الگوی نظریه عقلانی - اخلاقی بسازند. کارشناسان حوزه ارتباطات نیز بر رویکرد نوین دریافت تاکید دارند،این رویکرد بر نقش مخاطب در تفسیر و معناسازی پیام رسانه تاکید کرده و به جای تولید معنا بر تفسیر معنا تمرکز دارد کارشناسان این حوزه مخاطب کودک را سازنده معنا فرض می کنند و این سازندگی را نشات گرفته از عوامل غیر رسانهای میدانند و معتقد اند بایست علاوه بر محتوای یک برنامه متغیر های دیگری را نیز در نظر گرفت و با توجه به این مقدمات به آسیب شناسی برنامه های دینی کودک در تلویزیون می نشینند.