نام پژوهشگر: فرزانه الهیار
فرزانه اله یار ناصر رشیدی
مواد درسی به تسهیل فرایند یادگیری کمک می کنند و ارزیابی آنها با هدف انتخاب منبع آموزشی یا اتخاذ راهکارهای انطباق پذیری صورت می گیرد. دراین پژوهش «تحلیل مادۀ درسی» به عنوان فرایندی ضروری، و نه کافی، در ارزیابی مورد توجه قرار گرفته، و مجموعۀ «فارسی بیاموزیم» بر اساس الگوی سه مرحله ایِ لیتل جان(2011) تحلیل شده است. پژوهش هایی ازاین دست به معلمان یا مؤسساتی که در مقام انتخاب یا در حال استفاده از مجموعه ای خاص هستند کمک می کند تا تناسب مادۀ درسی با بافت مورد نظر را ارزیابی، و تصمیمات بهتری در زمینۀ انتخاب یا اصلاح آن ماده اتخاذ کنند. هدف اصلی این پژوهش نیز ارائۀ توصیفی تحلیلی از اصول زیربنایی مجموعۀ «فارسی بیاموزیم» با استفاده از تحلیل محتوا و به ویژه تحلیل تکالیف موجود بوده است. در مرحلۀ اول کل این مجموعه به صورت سطحی بررسی شده و ویژگی های کلی آن توصیف شده است. در مرحلۀ دوم 232تکلیف(10درصد) از کتاب های درسی این مجموعه به شکل تصادفی و هدفمند انتخاب، و به شکل عینی بررسی شده اند. در مرحلۀ سوم، ابتدا براساس یافته های مراحل قبل توصیفی تحلیلی ازاین مجموعه ارائه شده، و سپس با توجه به پیشینۀ بحث ویژگی های آموزشی و زبان شناختی آن زیر عنوان «نقاط قوت»، «نقاط ضعف» و «سایر ویژگی های وابسته به بافت» فهرست شده اند. یافته ها نشان می دهد که این مجموعه علاوه بر الزام زبان آموزان به تولید برونداد، به نقش آفرینی مستقل و محدود آنها دراین فرایند توجه متعادلی داشته است. این ویژگی و توجه به معنا، ارائۀ متون اصیل، مرور بروندادهای قبل، تاکید بر تعامل، توجه به فعالیت های ذهنی متنوع، سهولت در دسترسی به واژه ها و انعطاف پذیری در دستیابی به مسیر آموزشی و مشارکت کلاسی از نقاط قوت این مجموعه به شمار می رود. درعین حال این مجموعه به بروندادهای فراجمله و مهارت شنیداری کم توجه بوده، فاقد انسجام موضوعی است، و ناکافی بودن فهرست مطالب آن مطالعۀ شخصی را دشوار می کند. سایر ویژگی های این مجموعۀ آموزشی عبارتند از: «تأمین درونداد، الزام زبان آموز به ابراز عقاید و اطلاعات شخصی، استفاده از زبان انگلیسی به عنوان زبان واسط در واژه نامه ها و در آموزش نشانه ها، توجه به موضوعات فرهنگی تاریخی و ادبی ِ ایران در کنار نیازهای ارتباطی روزمره و کم توجهی به مهارت نوشتاری»