در قرن چهارم هجری که دوران رشد و گسترش تمدن اسلامی محسوب می شود، شرایط سیاسی اجتماعی و فرهنگی خاصی بر جعان اسلام حاکم شد؛ که نقطه عطفی در حوزۀ دانش سیاسی مسلمانان به طور عام و بالاخص شیعیان به شمار می آید. در این زمان با ضعف خلفای عباسی و قدرت یابی آل بویه، بستری برای شیعیان امامیه فراهم شد؛ تا عالمان شیعی فعالیت خود را برای اولین بار به طور علنی آغاز کرده و بتوانند پاسخگوی نیازهای قکری عقیدتی شیعیان باشند.از جملۀ این عالمان شیخ مفید و شیخ طوسی می باشند، که در این برهۀ حساس از تاریخ سیاسی شیعه نقش مهمی را ایفا می کنند. آنان با جمع آوری احادیث، به تحلیل تاریخ سیاسی و باز بینب اندیشه های فقهی کلامی پرداخته، و دانش سیاسی تشیع را گسترش دادند، هم چنین با استفاده از امکانات و فرصتهای بدست آمده در این عهد توانستند یکی از شکوفاترین دوره های تاریخ تشیع را خصوصاَ به لحاظ دفاع از آن مذهب در مقابل مخالفان و ندوین کتب ایجاد کنند؛ به طوریکه بسیاری از کتب مرجع شیعه بویژه منابع اصلی فقه شیعی در این دوره حریر شده است.با توجه به اهمیتی که این دوره در تاریخ اسلام دارد؛ در پی دستیابی به این مسئله هستیم که تحت تأثیر چه عواملی علمای امامیه توانستند با فرق و مذاهب دیگر مقابله کنند، و در فقه و کلام شیعه شیوه های نوینی را پایه گذاری کنند. شیخ مفید بزرگترین عالم شیعی این دوره توانست فقه شیعی را از مرحلۀ نص گرائی به عقل گرائی وارد کند؛ حضور او نقطه عطفی در تاریخ کلام امامیه است که اندیشه هایش تأثیرات سرنوشت سازی بر متکلمان بعدی داشته است. شیخ طوسی نیز، دانشمندی پر آوازه در علم فقه و کلام شیعی است، و جایگاهی بلند و عظیم دارد.