امروزه تحلیل گفتمان سبک جدیدی از مطالعات گفتمانی است. در تحلیل گفتمان، جمله‏ ها و عبارت‏ها به تنهایی پاسخگوی تحلیل‏های تحلیل‏گران گفتمان نیستند. یعنی علاوه بر صورت و ساخت زبان، عوامل دیگری همچون عوامل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی نیز در بررسی متون دخیل هستند. تحلیل گفتمان انتقادی، یکی از روش‏های تحلیل گفتمان و شیوه‏ای نو در بررسی مسائل اجتماعی است که با تمرکز بر متون و ساختار‏های فراتر از جمله، سعی در کشف و آشکار نمودن اهداف ایدئولوژیکی و جهان‏بینی نویسندگان متون مختلف دارد. در تحلیل گفتمان انتقادی، قصد بر آنست که با بررسی ساختارهای زبانی و با بهره‏گیری از الگوها و روش‏های گوناگون که توسط صاحب‏نظران و تحلیل‏گران این رشته بنیان گردیده است، ایدئولوژی‏های نهفته در پس ساختارهای زبانی شناسایی و آشکار شود. الگوی جامعه‏ شناختی- معنایی ون- لیوون یکی از این الگوهاست. ون لیوون در تحلیل خود از مولفه‏های جامعه‏شناختی- معنایی استفاده می‏کند. وی معتقد است که مقولات زبان‏شناختی در اکثر موارد با مقولات جامعه ‏شناختی منطبق نیستند. او بر این باور است که کارآیی مولفه‏ های جامعه‏شناختی- معنایی در بازنمایی و شناسایی لایه‏ های زیرین گفتمان به مراتب بیشتر از کارآیی مولفه‏ های زبان‏شناختی محض است. الگوی مورد استفاده در رساله‏ ی حاضر نیز، الگوی جامعه ‏شناختی- معنایی ون لیوون (2008) است. در پژوهش حاضر سعی بر آن بود که رمان‏های "سووشون"، "جزیره ‏ی سرگردانی" و "ساربان سرگردان" سیمین دانشور با استفاده از این رهیافت ون لیوون تحلیل و تبیین گردد و چگونگی نگرش نویسنده، به عنوان یکی از نویسندگان برجسته‏ ی ادبیات داستانی ایران، نسبت به بازنمایی شخصیت‏های زن رمان‏هایش به عنوان کنش‏گران اجتماعی مشخص گردد. در پایان بررسی این رمان‏ها به این نتیجه رسیدیم که دانشور خواهان جامعه‏ ای است که با نگرش نو به زن نگاه کند. او خواهان برتری زن نسبت به مرد نیست، بلکه خواهان تساوی حقوق زن و مرد است. بیان مشکلات و شرایط نابسامان اجتماعی و حقوقی زنان از اهداف دانشور در رمان‏های مذکور است.