نام پژوهشگر: زهرا رشوندی

تخمین هیپنوتیزم پذیری از روی سیگنال eeg حالت نرمال با استفاده از روش دینامیک های نمادین
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شاهد - دانشکده فنی 1393
  زهرا رشوندی   علی مطیع نصرآبادی

یکی از حالت¬های مغزی مورد توجه محققان، هیپنوتیزم است که تظاهرات جالبی بر انسان دارد. از جمله مهم¬ترین اثرات و تظاهرات هیپنوتیزم، افزایش تمرکز، بوجود آمدن حالت خلسه و حالت تلقین-پذیری است که می¬تواند در درمان بسیاری از بیماری¬ها و مشکلات روانی و کاهش درد موثر واقع شود. در هیپنوتیزم¬درمانی، باید شخص دارای هیپنوتیزم¬پذیری مناسبی باشد و به عمق لازمی از هیپنوتیزم برسد تا دستورات درمانی تاثیر داشته باشند. بنابراین توجه به میزان هیپنوتیزم¬پذیری فرد، امری ضروری است. افراد از نظر هیپنوتیزم¬پذیری به سه گروه عمده تقسیم می¬شوند که عبارتند از افراد با قابلیت هیپنوتیزم پذیری کم، متوسط و زیاد. در این مطالعه، برای ارزیابی تفکیک¬پذیری گروه¬ها با قابلیت هیپنوتیزم¬پذیری کم، متوسط و زیاد، از سیگنال مغزی حالت نرمال در سه حالت ذهنی آرامش با چشمان بسته، انجام ضرب ذهنی و چرخش تصویر استفاده شده است تا تخمین هیپنوتیزم¬پذیری، بدون هیپنوتیزم¬ کردن افراد صورت گیرد. اکثر محققان قبلی، از سیگنال مغزی ثبت شده در حالت هیپنوتیزم استفاده کرده¬اند. در بررسی انجام شده، ویژگی¬هایی مانند ویژگی¬های منحنی¬های بازگشتی، آنتروپی ویولت، آنتروپی نمونه و آنتروپی جایگشت از سیگنال، استخراج شده، سپس بردار ویژگی به طبقه¬بند اعمال می شود. معیار اعتبارسنجی طبقه¬بند، روش loo می¬باشد. مرحله¬ی طبقه¬بندی، با دو دیدگاه انجام می¬شود. در دیدگاه اول، افراد بر طبق نمره¬ی مقیاس واترلو-استنفورد به 3 گروه با هیپنوتیزم-پذیری کم، متوسط و زیاد تقسیم می¬شوند و ماشین شناخت یک مسئله¬ی طبقه¬بندی بین این گروه¬ها انجام می دهد (استفاده از دو طبقه¬بند qda وsvm با کرنل rbf). در دیدگاه دوم، نمره¬ی هیپنوتیزم-پذیری فرد با استفاده از mlp تخمین زده می¬شود. بیشترین درصد صحت تفکیک¬پذیری سه گروه، با استفاده از دیدگاه اول و طبقه¬بندsvm بوده که مربوط به حالت ذهنی آرامش با چشمان بسته و برابر 81/81، در حالت ذهنی ضرب دو عدد، برابر 72/72 و در حالت ذهنی چرخش تصویر نیز، برابر 78/78 درصد است. نتایج حاصل از تلفیق ویژگی¬های سه حالت ذهنی و اعمال آن¬ها به طبقه¬بند svm نیز برابر 81/81 به دست آمده است. بیشترین صحت طبقه¬بندی با دیدگاه دوم نیز متعلق به حالت ذهنی آرامش با چشمان بسته و برابر با 50/71 درصد می¬باشد. افراد از نظر هیپنوتیزم¬پذیری به سه گروه عمده تقسیم می¬شوند که عبارتند از افراد با قابلیت هیپنوتیزم پذیری کم، متوسط و زیاد. در این مطالعه، برای ارزیابی تفکیک¬پذیری گروه¬ها با قابلیت هیپنوتیزم¬پذیری کم، متوسط و زیاد، از سیگنال مغزی حالت نرمال در سه حالت ذهنی آرامش با چشمان بسته، انجام ضرب ذهنی و چرخش تصویر استفاده شده است تا تخمین هیپنوتیزم¬پذیری، بدون هیپنوتیزم¬ کردن افراد صورت گیرد. اکثر محققان قبلی، از سیگنال مغزی ثبت شده در حالت هیپنوتیزم استفاده کرده¬اند. در بررسی انجام شده، ویژگی¬هایی مانند ویژگی¬های منحنی¬های بازگشتی، آنتروپی ویولت، آنتروپی نمونه و آنتروپی جایگشت از سیگنال، استخراج شده، سپس بردار ویژگی به طبقه¬بند اعمال می شود. معیار اعتبارسنجی طبقه¬بند، روش loo می¬باشد. مرحله¬ی طبقه¬بندی، با دو دیدگاه انجام می¬شود. در دیدگاه اول، افراد بر طبق نمره¬ی مقیاس واترلو-استنفورد به 3 گروه با هیپنوتیزم-پذیری کم، متوسط و زیاد تقسیم می¬شوند و ماشین شناخت یک مسئله¬ی طبقه¬بندی بین این گروه¬ها انجام می دهد (استفاده از دو طبقه¬بند qda وsvm با کرنل rbf). در دیدگاه دوم، نمره¬ی هیپنوتیزم-پذیری فرد با استفاده از mlp تخمین زده می¬شود. بیشترین درصد صحت تفکیک¬پذیری سه گروه، با استفاده از دیدگاه اول و طبقه¬بندsvm بوده که مربوط به حالت ذهنی آرامش با چشمان بسته و برابر 81/81، در حالت ذهنی ضرب دو عدد، برابر 72/72 و در حالت ذهنی چرخش تصویر نیز، برابر 78/78 درصد است. نتایج حاصل از تلفیق ویژگی¬های سه حالت ذهنی و اعمال آن¬ها به طبقه¬بند svm نیز برابر 81/81 به دست آمده است. بیشترین صحت طبقه¬بندی با دیدگاه دوم نیز متعلق به حالت ذهنی آرامش با چشمان بسته و برابر با 71/50 درصد می¬باشد.