نام پژوهشگر: حلیمه کونانی

بررسی و نقد خاستگاه و قلمرو دین از دیدگاه استاد شهید مرتضی مطهری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1393
  نفیسه ساطع

در این پایان نامه به بررسی خاستگاه و قلمرو دین از منظر شهید مطهری پرداخته شده است. بدین منظور ضمن بیان دو دسته نظریه های الحادی شامل: فرضیه جهل، فرضیه پرستش جامعه، فرضیه طبقه حاکم، نظریه خودباختگی، نظریه روان زایی و نظریه های خداگرایانه شامل: نظریه کهن الگو، نظریه علیت، اسم الهی و نظریه فطرت در مورد خاستگاه دین، نظریه استاد مطهری مبنی بر اتخاذ موضع فطرت در این باره و استناد آموزه های دینی به وحی مطرح شده است. درباره قلمرو دین نیز بررسی و نقد نظریه های حداقلی، اعتدالی و حداکثری، نظریه شهید مطهری بر اساس جامع بودن دین و مکمل بودن آن برای علم تبیین گشته است. این اندیشمند اسلامی معتقد است که دین در اخلاق، کنترل امور غریزی نفس اماره، زندگی فردی و اجتماعی، تربیت و ارتقاء استعدادهای بشری کارکرد و نقش بسیار موثری دارد. شهید مطهری برآن است که اخلاق وابستگی وجودشناسانه به دین دارد و برای چیدن میوه های اخلاق و سر برآوردن و رشد کردن اخلاق در جامعه باید از معبر آزادی عبور کرد. بنابراین، می توان گفت که آزادی به لحاظ شأنی و رتبی، بر اخلاق مقدم است و به هیچ وجه، دین محدود کننده آزادی بشریت نیست. سکولاریسم و مبانی آن، کثرت ادیان و شاخص های انعطاف پذیری قوانین اسلام از مباحث پایانی این پایان نامه است که از منظر شهید مطهری مورد بحث قرار گرفته است.