نام پژوهشگر: مهوش فرج زاده دهکردی
مهوش فرج زاده دهکردی مجید مهدوی
سرطان به طور کلی بیش از 100 بیماری مختلف را شامل می شود که هرکدام از آن ها با رشد غیر کنترل شده و گسترش غیر طبیعی سلول ها که از زنجیره ای از تغییرات ژنتیکی چندگانه حاصل می شوند، توصیف می گردند. این تغییرات باعث از دست دادن کنترل رشد، فقدان تمایز و آپاپتوز، ناپایداری ژنومی و متاستاز می شوند. در سال های اخیر روش های مرسوم زیادی برای درمان سرطان مورد مطالعه قرار گرفته، مثل جراحی، شیمی درمانی، رادیو درمانی، هدف درمانی و بسیاری دیگر و ترکیبات جدیدی برای یافتن عواملی با عوارض جانبی کم و فعالیت ضد توموری بالا مورد بررسی قرار گرفته اند. داکسی ریبو نوکلئیک اسید(dna) ، اولین هدف مولکولی بسیاری از داروهای درمانی ضد سرطانی بر اساس بیولوژی سلول است. درمیان روش های درمانی مختلف برای ریشه کردن سلول های سرطانی از طریق آسیب رساندن به dna ، دیدگاه استفاده از مولکول های کوچکی که توانایی اتصال به dna به عنوان داروی ضد سرطانی را داشته باشند، موضوع چالش برانگیزی در شیمی درمانی است. مشتقات پیرانوکرومن، ترکیبات هتروسیکلیک با توانایی فعالیت های ضد توموری هستند. این مشتقات قادر به القاء آپاپتوز، تمایز و کاهش زیستایی در سلول های مختلف می باشند. در تحقیق ما، اثر برخی از مشتقات پیرانوکرومنی بر تکثیر، زیستایی و آپاپتوز بر رده سلولی k562 لوسمی انسان بررسی گردید و در مطالعه دیگری ما به بررسی میان کنش dna با یکی از مشتقات پیرانوکرومنی (3-hc) پرداختیم. سعی کردیم تا با بررسی امکان اتصال این ترکیب به dna درک بهتری از مکانیسم اتصال آن به عنوان یک عامل ضد سرطانی بدست آوریم. سلول های k562 در حضور غلظت های مختلفی از مشتقات پیرانوکرومن (3-hc، 4-moc،4-cc و3,5-dcc) برای مقادیر زمانی مختلف کشت شدند. اثرات زیستایی ترکیبات با آزمون تریپان بلو مورد سنجش قرار گرفت. آپاپتوز با آزمایش میکروسکوپ فلورسنت و قطعه قطعه شدن dna آشکار شد. خاصیت اتصال 3-hc به dna با طیف سنجی جذبی الکترونی ،فلورسانس و دورنگ نمایی دورانی و اندازه گیری ویسکوزیمتری بررسی شد. طبق مطالعات ما، مشتقات پیرانوکرومنی سبب مهار رشد وابسته به غلظت و زمان در سلول های k562 شدند، این ترکیبات دارای فعالیت ضد توموری ضعیف تا متوسطی بودند و ic50 آن ها از 55 تا 146 میکرومولار بود. مشتقات پیرانوکرومنی باعث مهار زیستایی و القاء آپاپتوز به صورت وابسته به غلظت و زمان شدند. اتصال dna به 3-hc منجر به اثر هایپرکرومیسم در طیف جذبی ماورا بنفش - مرئی dna گردید ، همچنین ثابت اتصال پایین 3-hc نشان داد که این ترکیب به صورت غیر درج شونده به dna متصل گردید. مطابق این نتایج، به نظررسید که این ترکیبات کاندیدهای مناسبی برای ارزیابی های بیشتر به عنوان یک عامل شیمی درمانی موثر با عمل القاء آپاپتوز و اتصال به dna باشند.