توس یکی از قدیمی ترین درختان به جای مانده در جنگل های هیرکانی است. شیوع پدیده دورگه ای شدن و وقوع پلی پلوییدی فراوان در جنس توس، سبب ایجاد شباهت و اختلاف نظر در شناسایی دقیق تعداد گونه های این جنس در دنیا شده است. این تحقیق به منظور بررسی فیلوژنی و جایگاه تاکسونومیکی تو س های ایران بر اساس توالی یابی ناحیه فاصله انداز رونویسی شونده داخلی (its) و نشانگر بین ژنیtrnh-psba و با به کارگیری روش های نوین مولکولی تشخیص گونه انجام شد. برای این منظور نمونه برگ از جمعیت های باقیمانده از توس در ایران جمع آوری و پس از استخراج dna ناحیه های its وtrnh-psba آن تکثیر و توالی یابی شد. نتایج نشان داد طول کل قطعه its برای زیرجنس های مختلف توس 610 تا 611 جفت باز و برای نمونه های توس ایران 611 جفت باز است. همچنین 13 نوع ساختارثانویه متمایز برای ناحیه its2 برای کل گونه های مورد بررسی از جنس توس شناسایی شد. طول کل ناحیه trnh-psba برای توس های ایران همانند اکثر زیرجنس های توس 353 جفت باز بود. رسم درخت فیلوژنی بر اساس هر دو ناحیه حاکی از تک نیایی و قرارگیری توس های ایران در زیرجنس betula دارد. روش abgd روش کارآمدی در تعیین و تشخیص گروه-های ملکولی درخت فیلوژنی رسم شده بر اساس ناحیه its نبود اما بر اساس ناحیه trnh-psba توانست همانند درخت فیلوژنی توس ها را گروه بندی کند. روش های gsi و sdp هر دو از گروه های ملکولی تشخیص داده شده در درختان فیلوژنی با ضریب حمایت بالا حمایت کردند. توس ها در 5 منطقه، آسیای شرقی، مرکزی، ایران، اروپا و امریکای شمالی پراکنش دارند. تحلیل زیست جغرافیایی نشان داد که منشأ اصلی توس ها از آسیای شرقی بوده و توس های ایران یکی از اجداد توس های اروپا هستند. همچنین توس های ایران به همراه گونه b. pendula در یک کلاد قرار نگرفتند و این نشان از پارافیل بودن توس های ایران و این گونه دارد.