مسئله کنترل جمعیت از جوانب مختلف و در ابعاد گوناگون فقهی، حقوقی، پزشکی، تربیتی، سیاسی، اقتصادی، جمعیت شناسی و...قابل بحث و بررسی بوده و در هریک از این زمینه ها نیز کتاب ها و مقالاتی به رشته ی تحریر در آمده است،که در این پایان نامه، پرداختن به همه این ابعاد مورد نظر ما نیست و اگر سخنی هم به میان آید، جنبه ی فرعی و حاشیه ای داشته و تنها غنای مباحث را در پی خواهد داشت. موضوع اصلی این تحقیق بررسی حکم تکلیفی کنترل و پیشگیری جمعیت از منظر فقه شیعه و مذاهب اهل سنت است، یعنی بررسی کنیم که از دیدگاه فقه و حقوق اسلامی، آیا تحدید نسل و پیشگیری از فزونی جمعیت مجاز است یا حرام؟و اگر مجاز است، آیا به صورت مطلق روا است یا همراه با شرایطی؟ از آن جایی که در این باب دیدگاه های متفاوتی از عالمان مسلمان، شیعی و سنی مطرح گشته است، تلاش شده تا با روش توصیفی- تحلیلی و از طریق منابع کتاب خانه ای و سایر منابع موجود، دیدگاه ها و دلایل هر کدام از آن ها بررسی شود تا راهی را که با مبانی فقهی و حقوقی اسلام سازگاری بیشتری دارد، نشان داده شود. به طور کلی در اکثر مذاهب اسلامی، حکم کنترل جمعیت با توجه به شرایط زمانی و مکانی و در جنبه های مختلف اقتصادی و فرهنگی و ...تغییر می کند که در حال حاضر، نظر اغلب مذاهب اسلامی بر افزایش جمعیت می باشد.