در رساله حاضر، به یکی از مهمترین عرصه های تاریخ ایران پرداخته شده است. دوره استیلای قوم مغول به طور اعم و به طور اخص وضعیت والاترین شاخص های انتزاعی بشر، یعنی مذهب، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در فراز و نشیب ایلغار مغول و سپس استیلای آنان و استقرار حکومت ایلخانی، هیچ گاه فرهنگ و تمدن متعالی ایرانیان به انحطاط کشیده نشد و طرفه تر آن که مردانی از ژرفای همین فرهنگ عمیق و موثر، در مستحیل ساختن فرهنگ بدوی مغولان در دل خود، برخاسته و در این کشاکش، فیروزمندانه غروب فرهنگی ابتدایی ترین اقوام بشر را نظاره کردند. در این رساله سعی شده است، دوره تاریخی مد نظر را از ابتدای پیدایش چنگیزخان و احفادش در نظر گرفته و استقرار حکومت ایلخانیان در ایران را دنبال نماید و آن گاه وضعیت سیاسی و اجتماعی و مملکت داری مغولان در ایران را بررسی نماید. درباره وزرای ایرانی در دربار ایلخانان فصلی مشبع و علی حده در نظر گرفته شده است، به جهت تأثیر و نفوذ آنان در این دوره. روابط خارجی ایلخانان و به ویژه رویارویی و برخوردهای آنها با اصلی ترین دشمنانشان ـ یعنی ممالیک ـ به جهت اهمیت آن، بررسی شده است. آنگاه به مقوله اصلی یعنی وضعیت مذهب و پیروان ادیان در این دوره پرداخته شده است و در فرجام به تأثیر علمای دینی در این عصر رسیده ایم. اهتمام ویژه شده است که موضوع در حد یک کار آکادمیک و دانشگاهی تشریح و تبیین شود با توجه به تعدد منابع و مآخذ سعی شده است هم از مآخذ کهن و قدیمی تاریخی بهره گرفته شود و هم از تحقیقات دوره های متأخر و عصر حاضر. از اطناب و درازگویی پرهیز شده و از شیوه پانوشت در ارجاعات استفاده شده است. روش کار همچون اغلب تحقیقات در علوم انسانی، روش کتابخانه ای است لیکن این مطلب مدنظر بوده است که از بهترین و شناخته شده ترین آثار و تألیفات، تأثیر پذیرفته شود. منابع خارجی نیز به عنوان منابع پایه و اساسی، در رساله انعکاس قابل توجهی دارد. نتیجه و دستاورد اصلی این تحقیق در واقع توجه به مذهب حقه و راستین شیعی اثنی عشری و تأثیر آن در دوره مغول می باشد. سعی بلیغ شده است تجلی این مذهب راستین و بزرگمردان شیعه در این عصر نشان داده شود. ضمن معرفی منابع و مآخذ ممتاز، اطلاعاتی شایان توجه برای دانشجویان و پژوهندگان تاریخی به دنبال خواهد داشت.