نام پژوهشگر: مجید رجبی جاغرق
مجید رجبی جاغرق سید محمد موسوی یایگی
برف یکی از اشکال مختلف بارش است که قسمتی از نزولات جوی را در عرض های میانی و نواحی قطبی به خود اختصاص می دهد . آب معادل برف به عنوان منبعی مطمئن برای مصارف شرب، کشاورزی و صنعت به حساب می آید. حوضه آبریز دشت مشهد- چناران یکی از زیر حوضه های حوضه آبریز قره قوم می باشد که در میان دو رشته کوه هزار مسجد و بینالود با جهت شمال غرب به جنوب شرق گسترده شده است. در این پژوهش، از آمار بارندگی روزانه 26 ایستگاه فعال و دارای طول دوره آماری مناسب استفاده شد و پس از بررسی های آماری یک دوره 25 ساله به عنوان زمان پایه انتخاب گردید. مقادیر بارندگی ماهانه و آب معادل برف هر ماه برای هر ایستگاه و در هر سال آبی استخراج و ضریب برفی آن ماه محاسبه شد. سپس با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و بهره گیری از تکنیک درون یابی و برون یابی اقدام به تهیه الگوی توزیع زمانی و مکانی ضریب برفی ماهانه شد . نتایج نشان می دهد که کمترین و بیشترین ضریب برفی به ترتیب مربوط به ماههای آبان و بهمن با مقادیر متوسط صفر تا 5/11 درصد و 83 تا 95 درصد می باشد. نسبت نزولات برفی به کل بارش، از آبان تا بهمن افزایش داشته و با گرمتر شدن هوا، این نسبت معکوس می گردد. بر اساس نقشه های پهنه بندی تهیه شده ماهانه، مقادیر ضریب برفی در دامنه های هزارمسجد و بینالود به مراتب بیشتر از مناطق پست حوضه بوده است. مدل های متعدد ی برای تعیین تغییرات عمق آب معادل برف با ارتفاع بررسی شد . از میان الگو های بررسی شده ، مدل خطی بعنوان بهترین برآورد گر ارزیابی گردید . با استفاده از مدل های خطی بدست آمده برای هرماه روند تغییرات عمق آب معادل برف درارتفاعات مختلف حوضه بررسی شد. بیشترین مقادیر آب معادل برف مربوط به بهمن ماه در خط الراس ارتفاعات وحداقل آن در آبان و به خروجی دشت تعلق داشت.