نام پژوهشگر: مهران ملک

نمادشناسی تطبیقی عقاب و مار در آثار جیرفت (هزار? سوم ق.م.)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - اصفهان - دانشکده هنر 1393
  مهران ملک   جلال الدین رفیع فر

چکیده برای درک معنایی تصاویر کهن، نیاز به شناخت مولفه های نمادینی است که زمانی چون زبان کلامی، معنایی مشخص در فرهنگ های کهن داشتند و به نوعی بازنمایی باورهای اسطوره ای بودند. در این باره، نمادشناسی تطبیقی می کوشد با ارائ? روشی علمی در تفسیر تصاویر، معنای این مولفه ها را روشن نماید و بر اساس تحلیل و رده بندی آن ها، به ارزش های نمادین فرهنگی دست یابد. این تحقیق بر آن است که به درک معنایی نقش نمادین عقاب و مار در دست ساخته های سنگ کلریتی جیرفت (هزاره سوم ق.م) به پردازد. در این راستا، پیش از هر چیز نیاز به درک بافت فرهنگی این دوران و شیوه های بازنمود باورهای آن است. در این تحقیق پس از بررسی کلیاتی از جیرفت، به بررسی ساختار نقش مورد پژوهش، یعنی نماد عقاب و مار پرداخته می شود، عقاب و مار بر اساس خصوصیات ویژه ای که در ذهن انسان کهن، فراطبیعی می نمود، به شکل نمادین با خدایان و به طور شاخص با ایزدبانوان همراه شده یا جایگزین آن ها گشتند، به عبارتی پرستش ایزدبانوان در دور? زمانی نسبتاً طولانی که ریشه در دوران پارینه سنگی دارد، در بسیاری از تمدن های کهن به صورت یک باور مسلط و به شکل بازنمودهای گوناگون مشاهده می گردد، و یکی از بازنمودهای بسیار شاخص آن ها، تصویرگری ایزدبانوان به همراه اجزائی از بدن پرنده و یا به شکل شاخص پرنده/عقاب است که به وسیل? مار همراهی می گردد، در این امتداد، نشانه های این باور مسلط را در جیرفت نیز می توان یافت. واژه های کلیدی: نماد، اسطوره، جادو، ایزدبانو، پرنده ، مار.