نام پژوهشگر: قادر محمدی وند ملک آباد

ایلات و عشایر و نقش آنان در فرایند توسعه سیاسی در ایران از مشروطیت تا روی کار آمدن رضاشاه(1285-1304)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1393
  قادر محمدی وند ملک آباد   هاشم آغاجری

انقلاب مشروطه یکی از وقایع مهم در تاریخ ایران معاصر است.این انقلاب خواستار محدود کردن و ایجاد ساختارهایی متفاوت تر از ساختارهای قدرت در کشور بود. یکی از مهمترین دستاوردهای این انقلاب تاسیس مجلس شورای ملی و قانون اساسی برای کشور بود.انقلاب مشروطه همچنین درصدد ایجاد حکومت متمرکز قوی و یک دولت ملت واحد بود.اما ایلات و عشایر در برابر آرمان های انقلاب مشروطه چه رویکرد و واکنشی داشتند و تا چه حد ساختارهای ایلی و قبیله ای در این رویکرد آنان نقش داشته است؟ ایلات و عشایر به عنوان یکی از نیروهای تاثیر گذار در تاریخ ایران در انقلاب مشروطه نیز فعال بودند اما ایلات و عشایر همچنان که تاریخ ایران به ما نشان داده است یک نیروی خفته و یک منبع عمده برای شورش بودند که در مواقعی که حکومت مرکزی دچار فترت می شده است سر بر می آوردند.در انقلاب مشروطه ایلات در همان قالب سنتی برای کسب قدرت و ثروت و کنترل حداقلی مناطق مورد نظر فعالیت می کردند.این فعالیت های ایلات یک مانع عمده در برابر تلاش های دولت مرکزی برای تشکیل حکومت متمرکز قوی بود. و نیز با فعالیت ایلات ما شاهد پررنگ شدن انگاره ای به نام ایلیت هستیم که آن هم به عنوان یک مانع در جهت تلاش های دولت مشروطه برای ایجاد یک دولت ملت واحد بود.اما ما در مواردی ما شاهد تلاش های مثبت ایلات در پیشبرد آرمان های انقلاب مشروطه هستیم که ایل بختیاری از این نمونه است.در واقع ایلات و عشایر هرکدام در این برهه منافع خود را در جناح ها و جهت گیری خاص می دیدند و بر مبنای منافع ایلی و قبیله ای در این جناح های قدرت شرکت می کردند.بنابراین این جهت گیری ها نمی توانست تاثیر چندانی در پیشبرد خواست های سیاسی انقلاب مشروطه و توسعه سیاسی که انقلاب به دنبال آن بود تاثیر مثبت داشته باشد و در بیشتر موارد به عنوان یک مانع و مشکل حاد برای دولت مشروطه ظاهر می شد.