در ادبیات معاصر برنامه ریزی شهری، پراکنده‏رویی شهری به عنوان یکی از الگوهای رایج رشد شهری شناخته شده و در حال حاضر، شکل غالب رشد و توسعه شهری در ایران به شمار می رود. در این راستا، شهر دلیجان واقع در استان مرکزی، به دلیل دارا بودن اغلب ویژگی های پدیده پراکنده رویی شهری، تحت تأثیر پیامدهای این پدیده قرار دارد. به گونه ای که تراکم اندک جمعیت، شکل نامنظم و بی قاعده شهر، ضعف در دسترسی به خدمات عمومی، وجود مساکن تک خانواری زیاد، نبود کاربری ترکیبی و مواردی از این دست، سبب از بین رفتن منابع طبیعی شهر (به ویژه زمین) و افزایش هزینه های شهروندان، (به ویژه هزینه حمل و نقل درون شهری) گردیده است. هدف کلی پژوهش پیش رو، معرفی و تحلیل اثرات پدیده پراکنده رویی شهری بر کیفیت زندگی شهروندان دلیجان می‏باشد. در این راستا، اهداف عملیاتی پژوهش بر پایه رابطه پدیده مذکور با ابعاد سه گانه اجتماعی، اقتصادی و کالبدی کیفیت زندگی استوار است. ماهیت و هدف روش پژوهش پیش رو، از نوع کاربردی و تدوین آن بر پایه روش توصیفی- تحلیلی می‏باشد. در این پژوهش با استفاده از روش‏های کتابخانه‏ای و اسنادی، و نیز روش‏های میدانی (پیمایش) با استفاده از ابزارهای مشاهده میدانی، مصاحبه با کارشناسان شهر و تکمیل پرسشنامه از شهروندان محله‏های منتخب شهر، به گردآوری داده‏های مورد نظر پرداخته شده و این داده‏ها، با استفاده از آزمون تی بین دو گروه مستقل و مدل سوات تحلیل گردیده است. یافته‏های پژوهش پیش رو، نشان می‏دهد که میزان پراکنده‏رویی در شهر دلیجان نسبتاً شدید بوده؛ به دلیل عوامل مختلفی به وجود آمده و اثرات گوناگون اجتماعی، اقتصادی و کالبدی (عمدتاً منفی) در پی داشته است. همچنین بر اساس نظرات کارشناسان شهر و مشاهدات میدانی نگارنده، الگوی پیشنهادی توسعه شهر در آینده به شکل نیمه متمرکز با تراکم متوسط برای کل شهر، ارائه گردیده است. بر اساس نتیجه‏گیری نهایی پژوهش، مشخص گردید که رابطه معکوس نسبتاً قوی، بین پراکنده‏رویی شهری و کیفیت زندگی شهروندان دلیجان برقرار می‏باشد. بنابراین پدیده مذکور، اثرات نامطلوب نسبتاً شدیدی بر ساختار فضایی شهر و زندگی شهروندان دلیجان برجای گذاشته و در صورت عدم چاره‏اندیشی برای آن، توسعه اقتصادی، پایداری اجتماعی و به ویژه پایداری کالبدی شهر، با موانع جدی مواجه خواهد شد.