نام پژوهشگر: ریحانه ملک کیانی
ریحانه ملک کیانی غلی علیزاده
فرآیند های حرکتی از موارد پر بسامد در زبان فارسی هستند و از آنجایی که اعمال این فرآیند ها ( به صورت ساخت نشاندار ) معمولا به تغییر الگوی سازه ای ( بی نشان ) و البته جملات دستوری و قابل قبول می انجامد، نمی توان دلایل صرفا نحوی را در آن دخیل دانست و باید در جستجوی دلایل معنایی و کلامی بود. در این پژوهش سعی بر آن است تا در چهارچوب نظریه نقش گرایی هلیدی عواملی را که بر این فرآیند های حرکتی در ساخت جمله های خبری تاثیر گذار هستند و همچنین تاثیری که این فرآیند ها بر ساخت اطلاعاتی جمله و نحوه ی چینش اطلاع نو و کهنه در جملات خبری زبان فارسی داشته است مورد بررسی قرار گیرد. پیکره ی زبانی مورد استفاده در این پژوهش شامل 200 جمله ی نشاندار است که به صورت تصادفی از نمونه های معیار زبان فارسی در اشکال مختلف نوع خبری آن از رادیو، تلویزیون، روزنامه ها و مجلات جمع آوری شده است. در این جملات یکی از فرآیند های حرکتی مبتدا سازی، خروج، اسنادی سازی و شبه اسنادی سازی صورت گرفته است. تحلیل این پیکره ی زبانی نشان می دهد که روان سازی در ساخت، هموار تر شدن عمل پردازش اطلاعات از سوی خواننده یا شنونده، برجسته سازی، تاکید و تقابل از دلایل عمده ی اعمال این فرآیند ها به حساب می آیند. نتایج این پژوهش همچنین نشان دهنده ی تعامل نحو و کلام و تاثیر اطلاعاتی عنصر جا به جا شده به عنوان یک واحد نحوی است.