نام پژوهشگر: فاطمه رهبرعالم شیرازی
فاطمه رهبرعالم شیرازی حمیدرضا عظیم زاده
فرسایش خاک از نوع آبی و بادی از مهم ترین مسائل مدیریت مناطق در اقلیم خشک ایران مرکزی است. این پژوهش با هدف بررسی نقش سازند های زمین شناسی و مواد مادری در فرایند تکاملی خاک و فرسایش پذیری آن ها در یک ناحیه خشک تا نیمه خشک انجام شد. برای این منظور سازندهای سلطانیه و نایبند که در بخش مرکزی ایران از فراوانی نسبی بالایی برخوردارند، انتخاب گردید. پس از بازدید میدانی از خاک های تشکیل شده بر روی تیپ های اراضی دشت سر و کوهستان از سازندهای متفاوت نمونه برداری انجام گردید. تجزیه فیزیکی و شیمیایی معمول و آزمایشات تکمیلی پراش اشعه ایکس از بخش رس کوچکتر از یک میکرون خاک به عمل آمد. به منظورتعیین فرسایش پذیری خاک های منطقه از حدود اتربرگ، روش پین هول و ضریب k، فرسایش پذیری سنگ های سازندها از روش سلبی و زمین شناسی، فرسایش بادی از مدل تجربی اریفر و فرسایش آبی از مدل پسیاک و ام پسیاک استفاده شد. سازندهای سلطانیه با فراوانی نسبی دولومیت های چرت دار و سازند نایبند با فراوانی کلسیت و دولومیت ضمن فراهم آوردن شرایط تکامل خاک به ویژه بر روی سازند های نایبند با تشکیل افق کلسیک در خاک و در کنار آن ایجاد شرایط برای بوجود آمدن رس های ثانویه پالیگورسکیت توانسته است نقش سازنده ای در تولید خاک پایدار ایجاد نماید. نتایج نشان داد که در ناحیه مورد مطالعه ارتباط معنی داری بین فرسایش پذیری خاک های سازند نایبند و سلطانیه وجود دارد و فرسایش پذیری خاک های نایبند بیشتر از سلطانیه است. سنگ های سازندهای نایبند دارای مقاومت متوسط و سازند سلطانیه مقاوم به فرسایش بود ولی فرسایش بادی سازند نایبند از سازند سلطانیه مقداری کمتر طی محاسبه بدست آمد.. فرسایش آبی سازند نایبند به روش پسیاک یک کلاس بیشتر از سازند سلطانیه طی محاسبه بدست آمد.