نام پژوهشگر: رضیه شاطر پور
رضیه شاطر پور هادی حجت
کتاب روضه المتقین اثر ارزشمند علامه محمد تقی مجلسی از مهمترین شروح روایی بر کتاب من لایحضره الفقیه شیخ صدوق است که در عین مشتمل بودن بر شرح روایات، مجموعه ای ارزشمند از شروح واژه های غریب روایات است. نوشته حاضر به منظور استخراج شروح غریب الحدیثی علامه، شناخت منابع وی در نگارش این شروح و روش شناسی شرح این واژه ها تدوین شده است. از این رو در ابتدا پس از بیان کلیات تحقیق، شرح مفاهیمی همچون مفهوم شناسی غریب الحدیث، و سیر تاریخی غریب الحدیث نگاری، شرح حال علامه محمد تقی مجلسی و معرفی آثار ایشان آمده است. معرفی منابع علامه مجلسی اول در شرح واژه های غریب الحدیث در روضه المتقین، دسته بندی آن ها به پنج گروه، لغوی، غریب الحدیثی، روایی، فقهی و ذکر نام مولف بدون ذکر منبع، مبحث دیگری است که در فصل دوم به آن پرداخته شد. پس از آن با استخراج تمامی تبیین ها و شروح واژه های غریب الحدیث از میان چهارده جلد روضه المتقین و ساماندهی آن ها بر اساس ترتیب الفبایی، معجم غریب الحدیثی کارآمدی برگرفته از این کتاب ارائه شده است. مجموعه ای که می تواند در معرفی بخشی از تلاشهای عالمان شیعی در عرصه ی غریب الحدیث مفید باشد. در فصل بعدی با بررسی این شروح، روش های مجلسی اول در شرح کلمات غریب، مانند تبیین ضبط دقیق واژه، بیان اختلاف نسخه ها و تصحیف ها، استناد به آیات قرآن، بهره گیری از احادیث دیگر، تعیین مصداق در مباحث گونه شناسی، تعیین تلمیح موجود در روایات و... معرفی شده است در پایان نتایج آماری منابعی که علامه به استفاده از آنها تصریح کرده اند و درصد میزان استناد علامه به این منابع و روشهای مورد استفاده علامه در شرح واژه ذکر شد.