عادل خالدی کلهر عادل دباغ محمدی نسب
آلودگی های زیست محیطی ناشی از گسترش تبادلات نفتی و پساب شرکت های پتروشیمی و مرتبط با مواد نفتی در سال های اخیر موجب افزایش مطالعه و تحقیق در این زمینه شده است. روش های پاکسازی این نوع آلاینده ها را می توان به 5 دسته تقسیم نمود که سوزاندن، روش های مکانیکی و زیست پالایی نمونه ایی از این دست می باشند. گیاه پالایی و جلبک پالایی در گروه زیست پالایی قرار می گیرند. گیاه پالایی برای پاکسازی آلاینده های موجود در خاک کارآیی بهتری از خود نشان می دهد و جلبک پالایی نیز برای محیط های آبی مناسب تر می باشند. ریزجلبک ها در تحقیقات دهه اخیر در زمینه های مختلفی به کار گرفته شده اند که می توان در این بین از تولید سوخت زیستی مثل بیودیزل از آنها سخن راند. آلودگی حاصل از سوخت های فسیلی و پایان پذیری آنها بسیاری از کشورها را به فکر سوختی جایگزین انداخته است. در این تحقیق پاکسازی هیدروکربن-های نفتی توسط سه ریزجلبک chlorella vulgaris، skeletonema costatum و tetraselmis sp. و همچنین بیودیزل تولیدی از آنها در دو دوره زمانی (7 و 14 روز) و 2 سطح آلودگی (10 و 20 گرم نفت خام بر لیتر آب) مورد بررسی قرار گرفت. وزن خشک، درصد روغن، عملکرد روغن و بازده بیودیزل صفت هایی بودند که برای سه ریزجلبک مورد تجزیه واریانس قرار گرفتند. متناسب با داده های بدست آمده، اسکلوتنما کوستاتیوم در بین سه ریزجلبک بهترین عملکرد برای تولید بیودیزل را داشت بطوری که در مدت زمان 14 روز 12/1 گرم وزن خشک به ازای هر لیتر از آن بدست آمد که در این بازه زمانی نیز 83/0 گرم عملکرد روغن از آن حاصل شد. از میان سه ریزجلبک فقط کلرلا ولگاریس در دو سطح آلودگی از خود مقاومت نشان داد. نتایج درصد پاکسازی هیدروکربن های نفتی توسط این ریزجلبک حکایت از 94 درصد پاکسازی در مدت زمان 14 روز و 71 درصد پاکسازی در مدت زمان 7 روز برای ترکیبات با نقطه جوش پایین تر از 350 درجه سانتی گراد و 88 درصد پاکسازی در مدت زمان 14 روز و 48 درصد پاکسازی در مدت زمان 7 روز برای ترکیبات با نقطه جوش بالای 350 درجه سانتی گراد داشت. کلرلا ولگاریس افزایش وزن خشک با افزایش سطح آلودگی را نشان داد و درصد روغن در دوره آلودگی 16 درصد بیشتر از درصد روغن نمونه شاهد بود. عملکرد روغن کلرلا ولگاریس نیز افزایش 35 درصدی در سطح آلودگی 10 گرم بر لیتر نسبت به نمونه شاهد و 67 درصد افزایش در سطح آلودگی 20 گرم بر لیتر نسبت به نمونه شاهد را نشان داد.
