نام پژوهشگر: نفیسه فیاضبخش
لاله مهرکوشان موسی ملایری
هدف از نگارش رساله حاضر این است که نشان دهد، عالمیت و معلومیت در جسم تحقق دارد یا خیر، صدرالمتألهین فیلسوفی است که در مکتب فلسفی خود نظریات دو گانه ای درباره عالمیت جسم و امور جسمانی بیان کرده است. او در جاهایی جسم را فاقد علم می داند که نه متعلق علم واقع می شود و نه خود، عالم است و در مواضعی خلاف این را می گوید؛ و معتقد است از آنجا که علم با وجود مساوق است هر موجودی از جمله جسم نیز بهره ای از علم حضوری دارد . در این رساله در فصل اول، ابتدا تعریفی از امور جسمانی و علم و انواع آنها بیان می شود و سپس در فصل دوم ، نظریه نفی علم حضوری در امور جسمانی مورد بررسی قرار گرفته و در فصل سوم، اثبات علم حضوری در امور جسمانی با براهین آن آورده می شود، همچنین اثبات اینکه علم واقعی همان علم حضوری است و نیز ویژگی های علم ، مساوقت علم و وجود ، تشکیک در معنی علم و وجود ، ادله و براهین صدرا بر عالمیت و معلومیت جسم و امور جسمانی مطرح شده است و در فصل چهارم ، جمع بندی مطالبی است که برای رفع اختلاف میان دو نظریه بالا یا اتخاذ یکی از آن دو رویکرد مطرح می شود و نتیجه گرفته می شود که اگر اصول حکمت متعالیه مورد دقت قرار گیرد، هم خوانی اقوال صدرالمتألهین آشکار می شود. بدین ترتیب، در نگارش این پژوهش بررسی مساله عالمیت جسم در افکار ملاصدرا و توضیح و بسط آن محور اساسی است.
محبوبه فهندژسعدی نفیسه فیاض بخش
حشر جمیع موجودات که از ابتکارات ملاصدرا است پرسش اصلی در این تحقیق است. تصریح قرآن به حشر انسان و تأکید فلاسفه به آن در حکمت مشائی مطرح شده بود ولی تبیین فلسفی حشر برای تمامی موجودات و ارائه برهان برای حشر عقول عالیه و حشر نفوسی انسانی و حشر نفوسی حیوانی و حتی حشر قوای نباتی و حشر جماد و عناصر مسئله اصلی در این تحقیق است. اصلاح نگرشی در مورد عالم قیامت و به عبارت دیگر حقیقت حشر هدف مهمی است که در این تحقیق تعقیب می شود که متأسفانه دچار عوام زدگی شده و در محافل علمی دچار افراط وتفریط می شود و لذا بهترین و دقیق ترین پاسخ از این سوال که همه انسان ها با آن درگیرند که قیامت چیست و کجاست به عهده فلسفه است. گرچه در روایات اسلامی پاسخ های عمیقی از جانب امامان معصوم (ع) متناسب با درک مخاطب آمده است اما برقرار کرد ارتباط بین آن ها و اقامه برهان بر مبنای حکمت متعالیه کمک بزرگی به این نگرش نموده که در این تحقیق بررسی تفصیلی این موضوع هدف محقق است که گامی در مبحث قیامت شناسی، آن گونه که منطبق با قرآن و مطابق با عقلانیت است برداشته باشد. روش تحقیق توصیفی و جمع آوری مطالب از طریق کتابخانه ای انجام شده است. نتایج حاصله نشان می دهد که حکمت متعالیه با استفاده از ظرفیت های فلسفی کلامی و عرفانی خود توانسته مسئله حشر را به خوبی تبیین نموده و در اختیار محققان قرار دهد.