ادبیّات پایداری در مفهوم خاص در افغانستان پس از کودتای مارکسیستی و در ایران، در خلال جنگ های ایران و روس شکل گرفته است. شعر پایداری افغانستان و ایران بر اثر جنگ های تحمیل شده بر این دو ملّت و هشیاری سیاسی - اجتماعی مردم در دوره ی معاصر دچار تحولات مضمونی شده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی و تطبیق برجستگی های معنایی و مضمونی اشعار پایداری افغانستان و ایران براساس منابع کتابخانه ای و با روش تحلیلی-توصیفی است. به دلیل شباهت های فرهنگی، زبانی، تاریخی، ادبی و مذهبی این دو کشور؛ مضامین پایداری در اشعار خلیلی و کاظمی دو شاعر افغان و هراتی و قزوه دو شاعر ایران، در برخی از حوزه ها نظیر: شهید و شهادت، ایثار و جان فشانی رزمندگان، وطن، حادثه ی عاشورا، تحذیر و تذکر به بی اعتنایان به جنگ و آرمان های مقاومت و ... شباهت چشمگیری با هم دارد. هم چنین در شعر پایداری هر چهار شاعر این دو کشور مضامینی وجود دارد که در شعر پایداری کشور دیگر نمود پیدا نکرده است؛ مثلاً مضامینی نظیر: ولایت مداری، مهدویت و انتظار، رهبری انقلاب و... مختص شعر پایداری شاعران ایران؛ و مضامینی از جمله: برادرکشی و جنگ های داخلی، آزادی و اسارت، تبعید و مهاجرت و مشکلات آن و... مختص شعر شاعران افغانستان است.