نام پژوهشگر: یونس کرمزاده
یونس کرم زاده مختار قبادی
به منظور مطالعه اثر تاریخ کاشت پاییزه و بهاره و آبیاری تکمیلی بر صفات مورفوفیزیولوژیک ارقام نخود زراعی و نیز بررسی محدودیت منبع و مخزن در آنها، پژوهشی در سال زراعی 1392- 1391 به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعهی پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه اجرا شد. عامل اصلی شرایط مختلف رطوبتی (آبیاری تکمیلی و دیم) و عامل فرعی آن رقم های نخود رایج در منطقه کرمانشاه (هاشم، آزاد، آرمان، ilc-482، بیونیج، سیاه و پیروز) بودند. نتایج تجزیه واریانس حاکی از آن بود که هم در شرایط کاشت بهاره و هم کاشت پاییزه، اثر تیمار رطوبتی و اثر رقم (بجز برای صفت میزان انتقال مجدد مواد ذخیرهای در پرکردن دانه در شرایط بهاره) بر تمام صفات مورد مطالعه معنیدار بود. مقایسه میانگین نشان داد که در تاریخ کاشت بهاره، رقمهایilc-482 و بیونیج به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه را در شرایط آبیاری تکمیلی داشتند. در شرایط دیم بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب از رقمهای پیروز و آزاد بدست آمد. اثر متقابل تیمار رطوبتی× رقم در کاشت پاییزه برای عملکرد دانه معنیدار نبود. در این شرایط رقم آرمان بیشترین و رقم ilc-482 کمترین عملکرد دانه را دارا بودند. هم در شرایط آبیاری تکمیلی و هم در شرایط دیم، کشت بهاره نخود باعث کاهش قابل توجه در صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در بوته و شاخص برداشت نسبت به کاشت پاییزه گردید. در هر دو تاریخ کاشت، در شرایط دیم میانگین تمامی صفات مورد مطالعه کاهش یافت اما سهم انتقال مجدد مواد ذخیرهای در پر کردن دانه و میزان محدودیت منبع در عملکرد دانه در اثر تنش خشکی افزایش چشمگیری نشان دادند.