نام پژوهشگر: مهنوش غفوریان
مهنوش غفوریان جواد علی محمدی
تأکید اصلی پژوهش حاضر معرفی آثار نقاشی خیالی نگاری موجود در موزۀ آستان قدس رضوی مشهد مقدس می باشد. این پایان نامه بر آن است تا به بررسی جایگاه و اهمیت این آثار در میان نمونه های برتر نقاشی خیالی نگاری بپردازد. از آنجا که تاکنون بر روی این آثار -که اغلب در گنجینه و خزانۀ موزه نگهداری می شوند- پژوهش های صورت نگرفته است ، معرفی و ارائۀ شناسنامۀ صحیح از این میراث هنری و بررسی مسایل ساختاری و محتوایی مربوط جهت تبیین جایگاه و اهمیت این آثار را باید از انگیزه های اصلی پژوهش حاضر دانست. با توجه به اینکه اغلب خیالی نگاری های موزۀ آستان قدس رضوی به موضوع عاشورا اختصاص دارند، این پژوهش با رویکرد به منبع الهام نقاش و با معرفی مضامین اقتباسی از متون ادبی عامیانه و نیز قراردادهای تصویری به تجزیه و تحلیل این آثار می پردازد. در ادامه با مقایسۀ این آثار با معیارهای برتر نقاشی عاشورایی و طبقه بندی آن در دوره های تاریخی قاجاریه، پهلوی و جمهوری اسلامی، ویژگی ها و مناسبات این هنر مردمی را از منظر فرهنگ شناسی مورد بررسی قرار می دهد. در پایان با تحلیل داده ها، برخی از آثار خیالی نگاری عاشورایی موجود در موزۀ آستان قدس را جزو آثار شاخص نقاشی عاشورایی به سبک خیالی نگاری دانسته و به عبارت دیگر، این آثار را در شمار نمونه های موفق نقاشی خیالی نگاری جای می دهد.