دین اسلام دینی کامل و جامع است و بهترین برنامه ها برای رسیدن به زندگی سعادتمندانه را می توان از اسلام و قرآن و سیره معصومان به ویژه گفتار علی علیه السلام برگرفت. حضرت علی علیه السلام که در اوج معنویت بود و خود به طور مستقیم عهده دار حکومت بود، و سیاست و هدایت جامعه را بر عهده داشت، وقتی از اقتصاد و کار اقتصادی سخن می گوید به یقین با الگوها و رفتارهای مکتب مارکسیسم که مادی گرا هستند و از اخلاق و معنویت به دورند تفاوت اساسی خواهد داشت. ما بر آن شدیم تا نظام اقتصاد اسلامی را که مشتمل بر مبانی اعتقادی و ارزشی است، مستند به گفتار امیر مومنان علیه السلام در نهج البلاغه استنباط و استخراج کنیم و با اقتصاد مکتب مارکسیسم که به یقین در ابعاد گوناگون، با مکتب علوی متفاوت است، را مقایسه کنیم و آنچه بر این بررسی مقایسه ای به طور چشمگیری قابل مشاهده است این تفاوت را نشان می دهد که اعتقادات، افکار و باورهای انسان در اعمال و الگوی رفتارهای اقتصادی تاثیر بسزایی دارد و باعث می شود که نظام اقتصادی رو به نابودی رود یا به سعادت برسد. روش تحقیق به صورت کتابخانه ای و بر اساس فیش برداری و به صورت توصیفی-تحلیلی می باشد. مطابق بررسی های صورت گرفته توسط نگارنده هر چند تاکنون پیرامون موضوعات مطرح در نهج البلاغه پژوهش های بسیاری انجام شده، اما تاکنون بحثی پیرامون بررسی تطبیقی کار اقتصادی از دیدگاه نهج البلاغه و مکتب مارکسیسم صورت نگرفته است.

پی بردن به معنای دقیق کلمات به راحتی امکان پذیر نیست، چرا که کلمات در جملات متعدد، معنای متفاوتی به خود می گیرند و نمی توان تمامی واژگان یک حوزه معنایی را به طور قاطع مشخص نمود، چرا که بسیاری از کلمات در یک یا چند صفت باهم اشتراک دارند و نکته همین جاست که کار اندکی دشوار می شود. در این پایان نامه سعی شده است با تکیه بر کلام امام علی (ع) در نهج البلاغه و با بهره گیری از سایر کتب حدیثی و روایی هم چنین تفاسیر آیات قرآن به بررسی واژگآن هم معنا در حوزه معنایی عقل با تیکه بر روش معناشناسی بپردازیم. در تحلیل معناشناختی واژگان، ترادف معنایی لُبّ با عقل مشخص شد. درنتیجه دیدیم که نُهیه و حجر و حلم دقیقاً به معنای عقل نیستند بلکه نُهیه به دلیل بازدارنده بودن از بدی ها و زشتی ها، حجر به علت دارا بودن معنای منع و بازداشتن و حلم به سبب معنای بردباری و خویشتن دارای که از لوازم دارا بودن عقل است، این گونه نام گذاری شده اند.