هویت پدیده ای است، چند وجهی، پیچیده و بین رشته ای. منظور این تحقیق از هویت عبارت است از: خاص و متمایز بودن، ثابت و پایدار ماندن و به جمع تعلق داشتن. هرگونه هویت سازی مستلزم ایجاد مرز و توسل به مرجع های ثابت و پایدار است. این مراجع همان عناصر سازنده هویت از قبیل، زبان، دین، سرزمین، و تداوم آنهاست. موضوع هویت و بحران های مرتبط با آن در مقاطع مختلف تاریخ ایران برای ایرانیان مطرح بوده است. در سالهای اخیر، هر گاه سخن از هویت ایرانی به میان می آید، نوعی تقابل میان دو هویت دینی و ایرانی، مشاهده می شود. گویی که ایرانیان یا باید ایرانی باشند و بدنبال احیای فرهنگ و تمدن ایرانی و باستانی خود بروند، یا باید مسلمانی پیشه کنند و پیرو فرهنگ و آموزه های اسلامی باشند. روش شناسی تحقیق کیفی تحلیلی است، و با هدف بررسی چگونگی پذیرش اسلام توسط ایرانیان و تاثیر آن بر هویت دینی و زبانی بعنوان اجزاء هویت ملی ایرانیان در دو قرن نخست هجری انجام شد. سوال اصلی تحقیق آن است که: تغییرات عناصر تشکیل دهنده هویت ایرانیان( بخصوص دین) در دو سده نخست هجری در چارچوب هویت مقاومت چگونه تعریف میشود؟ مدل نظری تحقیق تلفیقی از بکار گیری مفاهیم نظریه ساخت یابی گیدنز، و نیز بکار گیری این مفاهیم در همراهی با نظریه هویت مقاومت کاستلز، در بررسی رفتار های هویت جویانه جنبش های اجتماعی ایرانیان در دو قرن نخست هجری، و با توجه به نظریه جامعه شناسی تاریخی احمدی است. نتایج تحقیق نشان می دهد که این تغییرات هویتی نه از سر تحمیل و اجبار، و پی آمد شکست دولت ساسانی و ایرانیان از اعراب است، که طی فرایندی طولانی، سخت و خونبار و در پی انتخابی سرنوشت ساز و بنیادین توسط ایرانیان و در مخالفت و مقاومت در برابر سلطه و تحمیلات حاکمان عرب ایران به انجام رسیده است. هویت شیعی و زبان فارسی جدید ایرانیان به اعتقاد این تحقیق حاصل حقانیت خوانش شیعی خاندان پیامبراز اسلام و انتخاب هوشمندانه و اصیل ایرانیان است. ومنافاتی با هویت تاریخی ایرانیان ندارد، بلکه در امتداد و مکمل هویت ایرانیان است.