نام پژوهشگر: محمد رضلا عزیزی
فاطمه فنودی محمد رضلا عزیزی
با ورود اسلام به ایران، مردم این سرزمین به دین مبین اسلام گرویدند. آن ها به تدریج با زبان عربی آشنا شدند و کوشیدند آن را فراگیرند؛ چراکه از یک سو زبان دین و از سوی دیگر زبان سیاست، علم و ادب در جهان اسلام بود و حمایت دولت های عربی در قرن های چهارم و پنجم بر اهمیت آن می افزود از جمله پایگاه های علمی و فرهنگی اسلام در قرن چهارم و پنجم خراسان بزرگ با مرکزیت شهرهای نیشابور، خوارزم، بخارا و قهستان بود. با رونق گرفتن زبان عربی در قهستان نیز مانند سایر بلاد شاعرانی علاوه بر زبان فارسی به زبان عربی نیز اشعاری سرودند.که بیانگر جایگاه والای زبان عربی نسبت به زبان فارسی و فضای عربی گرایی منطقه قهستان در قرن های چهارم، پنجم و تا حدودی قرن ششم می باشد. این پژوهش با عنوان شرح حال، گردآوری و تحلیل آثار شاعران دو زبانه (عربی - فارسی) قهستان از قرن چهار تا شش هجری شامل یک مقدمه و سه فصل می باشد که به گردآوری، ترجمه و شرح اشعار عربی شاعران دو زبانه قهستان در این قرن ها پرداخته است. شاعران به دو دسته درباری و غیر درباری تقسیم شده اند؛ شاعران درباری مانند ابوبکر قهستانی باتوجه به جنبه سیاسی به سرودن اشعار عربی روی آوردند و مضمون اشعار آنها غالباً مدح است.اما شاعران غیردرباری مانند ابونصر مساح و ابو سعید حسین بن احمد طبسی باتوجه به جنبه دینی به زبان عربی اشعاری سرودند که مضمون اشعار آن ها پند و اندرز، شکوه و مرثیه می باشد. سروده های این شاعران سند تحولات فکری و فرهنگی منطقه قهستان است که بررسی و آگاهی از آن در پژوهش های قهستان شناسی به ویژه در دوره ای که اطلاعاتی اندک از آن در دست است، اهمیت می یابد.